Rietorchis
(foto: Kees van Rijsbergen)
De Rietorchis ( Dactylorhiza majalis subsp. Praetermissa ) is een middelhoge tot hoge, slanke, grasgroene zomerbloeier die bloeit met roze, paars-rode bloemen. De bloeiwijze is een aar van maximaal 15 cm. De bloemen zijn tweezijdig symmetrisch. De kleur ervan is rozerood tot paars. De lip bestaat uit drie middenlobben of is gaafrandig en heeft donkerrode stippen of streepjes. De zijslippen wijzen omhoog. Kenmerk van de Rietorchis ten opzichte van de erop lijkende Brede orchis ( Dactylorhiza majalis subsp. majalis ) is dat de bloei pas begint als de stengel al hoog gestrekt is. De Brede orchis komt met een bloemknop uit de grond, zoals we dat ook wel van een krokus kennen. Ook valt de bloei van de Rietorchis wat later in het seizoen.
Het blad is lancetvormig. Het is doorgaans wat langer dan dat van de brede orchis. Een variëteit van de Rietorchis heeft ringvormige vlekken ( D. majalis subsp. Praetermissa var. junialis ). Deze variabiliteit binnen de Rietorchissen heeft geleid tot een verdere onderverdeling. De precieze status van dit taxon is onderwerp van discussie. De “Heukels” (flora van Nederland) noemt nog een aparte variëteit, de variëteit Dactylorhiza majalis subsp. Praetermissa var. praetermissa zonder vlekken op de bladen.
De soort wordt bedreigd door het verdwijnen van zijn voorkeurshabitat door drooglegging, ingebruikname door de landbouw of bosbouw, en vermesting van vochtige biotopen. De Rietorchis is in Nederland wettelijk beschermd. De Rietorchis groeit vooral in het westen en midden van Nederland. In de rest van het land is hij zeldzaam. Hij groeit op vochtig veen, humusrijk zand en lichte klei, en vaak in het riet. Op de Batouwe komen honderden planten voor langs de slootranden, vandaar ook dat lopen langs de slootranden moet worden vermeden.