Natuur Actueel
Over de baan en door de natuur: de CROSS COUNTRY op 20 april 2024
De Batouwe is een fantastische combinatie van Golfbaan en Natuur. Als we de golfbaan spelen, willen we de natuur ontwijken. Als golfer weet je dan, dat je niet moet denken of zeggen: “Niet naar de bomen slaan!”. Hersenen kunnen niets met die ontkenning en zien dat als een opdracht:“ Naar de bomen slaan!”. Dan denk of zeg je “Naar de fairway of naar de green slaan”.
Zaterdag 20 april was dat niet de juiste opdracht, integendeel, de natuur was volledig in het spel. Met 80 golfers in 20 flights spelen we dwars door Golfbaan en Natuur. We slaan naar, en vooral over de bomen. De tekst onder elkaar is: “Naar de bomen slaan!”.
Soms blijft er een bal in de natuur en mogen we er even extra van genieten als we onze bal opzoeken. Voor veel leden van onze club is dit de mooiste funwedstrijd van het jaar. Er is veel belangstelling. Helaas konden we enkele aanmelders niet plaatsen vanwege het grote aantal inschrijvingen.
Als commissie Natuur en Landschap mogen we ieder jaar deze wedstrijd met 80 winnaars organiseren. Een ideale gelegenheid om de natuur op De Batouwe in beeld te brengen. Maar er is meer: Alle deelnemers dragen via het inschrijfgeld bij aan een natuurdoel. Zo speelden we in 2023 onder het motto “De Beuk er in”.
Hij staat er, een mooie grote rode Beuk achter Kersen 1.
Dit jaar kijken we naar de entree van de Batouwe. Als je binnenkomt op de Batouwe zien we graag dat het thema Golfbaan en Natuur direct duidelijk wordt. De ruimte links naast de toegangsweg inclusief het talud naast Peren 1 willen we graag herinrichten tot een unieke Batouwe entree.
Een bijzondere ontwikkeling daarbij heet Gonzend Rivierenland. Provincie Gelderland, 8 gemeenten in Rivierenland, het Waterschap, Natuurverenigingen, Boeren, Fruittelers, Bedrijven, Scholen en particulieren zetten zich in voor ecologische verbindingsroutes, waaronder een Vlinderroute.
Aan de Batouwe is gevraagd daarin mee te doen. De route loopt van Vlindertuin de Zindering via Zoelen en Maurik naar het veer in Eck en Wiel. De Batouwe vormt daar een onderdeel van. Voor de entree hebben we drie voorlopige ideeën aan de deelnemers voorgelegd.
1. Inheemse kruidachtige planten die rijk bloeien.
2 .Heesters die rijk bloeien.
3. Een combinatie van die twee.
De meeste deelnemers aan de Cross Country geven de voorkeur aan de combinatie. Met het ontwerp gaan we nog aan de slag met ecologen en landschapsarchitecten. Ideeën zijn welkom.
De 80 deelnemers kunnen allemaal nog een extra bijdrage leveren aan het voedsel voor vlinders en bijen. We hebben allemaal 6 prachtig verpakte bloembommetjes gekregen. Een mix van bloemzaadjes, aarde en natuurlijke mineralen. We zijn benieuwd naar de resultaten van al deze milde ontploffingen.
Het baanrecord is niet verbeterd, dat was ook niet te verwachten gezien de weersomstandigheden en de natte baan. Maar we hebben allemaal intens genoten, na afloop van deze golfnatuur ervaring was de sfeer in het clubhuis super gezellig. Voor meer informatie over onze commissie en wat we allemaal doen, verwijs ik graag naar het IJsvogeltje op de Batouwe site.
Pieter den Boeft , namens de commissie Natuur en Landschap
Hieronder de uitdagende layout van de gelopen holes.
Het verfraaien van de baan. 2 April 2024
De doe-groep is een groep bestaande uit een aantal leden vanuit de Commissie Natuur en Landschap en andere vrijwilliger(s), die het leuk vinden om in de baan verbeteringen aan te brengen. Soms nauwelijks zichtbaar, soms heel prominent aanwezig. Om de week op de dinsdagochtend verzamelen ze in de kantine van de Greenkeeping om het plan van die dag door te spreken. Vandaag staan grote klussen gepland. Van alle tee-boxen worden de informatie- en aanwijsbordjes door Gail grondig gereinigd, terwijl Axel, Theo, Barend en Kees de veldesdoornhaag bij A1 gaan planten. Op het eindresultaat kunnen we trots zijn. Weer een kleine stap naar een nog mooiere golfbaan gecreëerd. Mocht je ook graag actief bezig zijn met dit soort werkzaamheden, meld je dan aan bij Axel Messing (voorzitter van de CNL) via: axel.messing@outlook.com
20 januari 2024
Van alle nestkastjes waren er slechts 5 niet gebruikt! Dus veel animo van de vogels voor deze broedgelegenheden.
21 december 2023
De beuk erin
Herinner je je nog de Cross Country wedstrijd van dit jaar? Het was een prachtige voorjaarsdag waarop we met 80 deelnemers genoten van het geheel anders bespelen van onze mooie baan. Zoals elk jaar organiseerde de commissie Natuur & Landschap deze bijzondere wedstrijd. Nou ja, ….de commissie: zeg maar Gail en Piet met ondersteuning van Jan Huibers.
De Cross Country wordt gespeeld voor het goede doel, namelijk tot instandhouding van de grote mate van variatie in flora en fauna op onze baan. De ene keer zijn dat vlinderstroken, de volgende keer de aanleg van een nieuw stukje natuur. Dit jaar speelden we met als doel een gezichtsbepalende solitaire boom achter de green van Kersen-1: een rode beuk.
Gail, Kees en Piet fabriceerden prompt sleutelhangers van beukenhout voor alle deelnemers met daarop de tekst: de beuk erin!
Met een handdruk bezegelen voorzitter Aart en bedrijfsleider Gerrit de aanplant.
De leden van de commissie Natuur & Landschap wensen alle leden van onze vereniging en alle medewerkers van het Golfcentrum heel feestelijke dagen en een voorspoedig 2024 en tot slot: de tuin diervriendelijk winterklaar maken hoor!
De Commissie Natuur & landschap,
Axel Messing
06 november 2023
Wadi bij afslag Peren-9 wordt GUR!!
In die wadi is een invasieve exoot (komt van nature niet voor in Nederland) aangetroffen: de crassula helmssi. Deze drijvende plant met wel 2 meter lange wortels kan watergangen volledig verstikken en dicht stoppen. Hierdoor komt er onder deze groene brei geen licht en zuurstof meer. Alle onderwaterlevende inheemse planten en ook fauna zullen uiteindelijk afsterven.
De verdere verspreiding van de watercrassula moeten we proberen te voorkomen, omdat anders veel waterpartijen ten dode zijn opgeschreven. En juist deze waterpartijen vormen op onze golfbaan een essentieel onderdeel van heel veel biodiversiteit.
De verspreiding gaat helaas heel makkelijk: er hoeft maar een klein deeltje overgebracht te worden naar een andere natte plek op de baan en er kan al een nieuwe groei-explosie van dit plantje plaats vinden. Dat verplaatsen gebeurt simpelweg middels schoeisel of gereedschap.
Daarom is in samenwerking met greenkeeping en de HBR commissie besloten de wadi onderaan de afslag van Peren-9 tot GUR te maken. Er komen paaltjes te staan en we zullen enkele borden plaatsen met de tekst “NIET BETREDEN!”.
Het saneren van de wadi (eventueel het weggraven van de watercrassula) kan pas plaatsvinden wanneer er veel drogere omstandigheden zijn. Nu zou dit veel te veel schade aan onze baan betekenen. Graag dus met directe ingang de wadi onderaan de afslag van Peren-9 niet meer betreden, waarvoor dank.
Namens de Commissie HBR en CNL,
Voor meer info over deze exoot: https://www.invasieve-exoten.info/nl/home-7/watercrassula-2.htm
31 mei 2023
Onder de waterspiegel
Kijk, “Een Aziatische Korfmossel, Corbicula fluminea” roept Wim, die met een schepnet met zijn waadbroek aan, in de sloot langs Peren 2 loopt. “Een exoot, maar al wel algemeen in Nederland”. Op datzelfde moment zie ik een golfbal in de rietkraag. Als ik Chinese karakters later ontcijfer, blijkt hij afkomstig uit de provincie Jiangsu (luoma Lake Golfcourse) in China. Een grappige coïncidentie, Aziatische mossel én - golfbal binnen enkele vierkante meters. Het wordt de trend van onze zoektocht, bij onze vistocht vangen we behalve waterdieren, vele tientallen golfballen. We speuren onder water naar dierlijk leven in de wateren van de Batouwe. Daarbij worden we geholpen door de deskundigen Jelger Herder en Wim van den Heuvel. Jelger vist met een elektronet en Wim met een groot schepnet met een stevige onderrand.
Elektronisch vissen
Ik moet denken aan puls vissen en boomkor vissen en las net de Europese discussie er nog eens op na. Puls vissen op de Batouwe dus, buiten het waarnemend oog van het Europese hof van justitie. Het ziet er onschuldig uit.
Als eerste vangen we een Tiendoornig Stekelbaarsje, gevolgd door diverse kevers, kleine -en grote Watersalamanders, Zeelten, Grondels en andere kleinere waterdieren. Mijn verwachting om in het visserslatijn te worden aangesproken: “Wat een grote!” laat een tijdje op zich wachten totdat Jelger, enthousiast roept “Kijk eens, een Grote Modderkruiper zo’n grote heb ik nog nooit gezien!”. We brengen de Aal over naar een glas om een foto te maken.
Een heel grote Grote Modderkruiper
Terwijl we hem of haar weer de vrijheid geven, vertelt Jelger dat hij ook Weeraal wordt genoemd. Vroeger werden ze op boerderijen in een glas gehouden om uit de bewegingen af te leiden, dat er onweer op komst was en dat het vee in veiligheid gebracht moest worden. Onze inventarisatie, onder water, weerspiegelt de kwaliteit van het water op de Batouwe en geeft inzicht in de onderwater biodiversiteit. De Bittervoorn is bijvoorbeeld heel gevoelig voor waterverontreiniging. Bij onze speurtocht treffen we heel véél Bittervoorns aan, een goed teken. De voorns zijn voor hun voortplanting afhankelijk van de zoetwatermossel. Het mannetje zoek een mossel uit, bewaakt die en bouwt een band met die mossel op door hem af en toe aan te raken, zodat hij zich niet zal sluiten tijdens het paringsspel en het vrouwtje met haar legbuis de eieren in de mossel af kan zetten. “Kijk, parende Tuimelaars roept Wim, als hij de waterroofkevers uit de modder in zijn net vist, terwijl Jelger het verhaal over de Bittervoorns vertelt. 
Hier wordt bioloog Art Alblas erg blij van.
Er gebeurt wat, daar onder de waterspiegel, terwijl wij er een balletje overheen slaan. Jelger helpt de Batouwe al meer dan 15 jaar om het leven onder water en in de rietkragen in beeld te brengen. Over het algemeen worden dezelfde soorten gevangen, maar de aantallen verschillen. Dit jaar vangen we voor het eerst een Vetje (Leucaspius delineatus) een karperachtige. Ook dit is een klein visje. De materialen waar we mee vissen maken het niet mogelijk dat we grote vissen zoals de Europese karper of de Snoek vangen.
Als je meer over de soorten wilt lezen, ga dan naar onze website onder het IJsvogeltje. We kijken terug op een succesvolle inventarisatie. Jelger en Wim zijn onder de indruk van het onderwater leven op de Batouwe en het is duidelijk dat de waterkwaliteit optimaal is. Als advies krijgen we mee om voorzichtig te zijn bij het baggeren en snoeien van rietkragen.
Ik kan het niet laten, na deze leerzame inventarisatie, ook een advies te geven aan de lezer. Het overkomt ons wel eens, dat we een bal in het water slaan, daar kan je teleurgesteld over zijn, maar je kan je ook bedenken in welke wondere wereld die bal terecht komt. Zonder water zouden we minder ballen verliezen maar met water omringen we ons met een spiegel waaronder een deel van de schoonheid van de Batouwe verborgen ligt.
Pieter den Boeft, namens de commissie Natuur en Landschap.
Foto’s Piet Krijger.18 december 2022
Winterwerk
Eindelijk fantastisch winterweer op het moment van schrijven: mooie berijpte stille wereld in een heerlijke vrieskou. Op de baan toch nog veel doorzetters, die daar blijkbaar ook zo over denken. Maar behalve golf spelen, wordt er op onze baan ook in deze winter weer veel werk verricht.
Knotwilgen knotten: de Salix (wilg) is een snelgroeiende boom. Om te voorkomen dat de takken te zwaar worden en de wilg daardoor inscheurt of omvalt moeten deze elke 2 à 3 jaar afgezaagd worden. Dit knotten vormt dus het behoud van de wilg.
Elke knotwilg is een biotoop op zichzelf, waar zich veel leven op afspeelt. Zo vormen de holen en spleten nestgelegenheid en vluchtplekken voor steenuil, eend, wezel en op de Batouwe ook voor de Scholekster. Onder de schors leven pissebedden, spinnen en duizendpoten, voer voor vele vogels.
Die rijke biotoop van de knotwilg is de reden dat de greenkeepers ze tegenwoordig niet allemaal tegelijk kaal zagen, maar de ene boom dit jaar en de buurman in het volgende winterseizoen.
Foto Axel Messing
Vogelkasten schoonmaken: in januari inspecteert de commissie Natuur & Landschap samen met greenkeeping alle 125 nestkastjes op onze baan. Dit kan het beste gebeuren, na een vorstperiode, waarin de luizen in de kasten zijn doodgevroren. We noteren in hoeveel kastjes er gebroed is en maken de kasten gereed voor het komende broedseizoen. Ongeveer 90% van de kasten waren afgelopen seizoen gebruik voor nestvorming door voornamelijk kool- en pimpelmezen, die ons helpen in de strijd tegen de eikenprocessie rups.
Zagen van takken en bomen: Lang niet alle dode bomen en afgevallen takken worden geruimd. Vaak laat greenkeeping ze liggen, omdat deze weer een voedingsbodem vormen voor flora en fauna. Maar waar uitgedund moet worden of takken en bomen een gevaar vormen voor golfers wordt er ingegrepen. De grotere stukken hout worden bewaard, waarmee onze commissie dit komende voorjaar weer nieuwe insecten hotels kan gaan bouwen.
Verder buigen wij ons als commissie deze winter over een plan, dat tot doel heeft om de verscheidenheid aan flora en fauna op onze baan tenminste te behouden en waar mogelijk te vergroten. Daarbij kijken we ook naar de aspecten van landschap en de identiteit van onze baan. Maar daarover meer in het nieuwe jaar. Wij wensen jullie een heel mooie winter.
Namens de commissie Natuur & Landschap,
Axel Messing
5 november 2022
Paddenstoelen op de baan.
De tijd voor paddenstoelen breekt weer aan.
We konden afgelopen week alweer wat fraaie exemplaren bewonderen met dank aan head greenkeeper Jan Huibers die ons erop attendeerde.
Hoewel een algemeen voorkomend paddenstoel zien we de Vliegenzwam niet vaak op de Batouwe. Nu wel, rechts op de fairway van Appel 5.
Ze zijn niet eetbaar, evenmin als de onderstaande Valse Kopergroenzwam.
Het is sowieso lekker golfen in de herfst nu de bomen prachtig verkleuren, vooral de smalbladige es (fraxinus angustifolia flame). U ziet ze bijvoorbeeld bij de greens van Peren 1 en Appel 5.
Maar ook de greens zijn vrij van weegbree en de fairways hebben een mooie grasmat. Als we onze pitchmarks herstellen helpen we om de greens in goede staat te houden. In die kuiltjes blijft namelijk vocht staan en daarin groeien onkruid en schimmels.
Geniet ervan, zowel van je golfspel als van de mooie natuur rondom je.
Piet Krijger, Commissie Natuur en Landschap.
20 oktober 2022
Zwaluwenwand aangepakt
Afgelopen week hebben de leden van de commissie Natuur & Landschap de zwaluwenwand onder handen genomen. Deze wand is niet zichtbaar vanaf de fairway, maar staat achter bosschages in het verlengde van het eerste deel van de fairway van Appel-6.
Axel Messing, Gail Groen en Hans Tettero aan het werk
De ruim 2 meter hoge wand zit vol gaten waar de zwaluwen in kunnen nestelen. In een van die gaten nestelt trouwens al jaren het IJsvogeltje.
De IJsvogel (foto Piet Krijger)
De overige gaten heeft de commissie schoongekrabd en weer opgevuld met kleileem. In het voorjaar kunnen de zwaluwen daar dan weer een vers nestje in weghakken.
Ook Kees van de Leemkolk en Art Alblas hielpen mee.
Verder zijn alle overhangende takken en al het opgeschoten struweel vanaf de grond weggehaald. De vogels hebben nu weer een vrije aanvliegroute naar de wand. Nu even een paar maanden afwachten of onze schoonmaakactie ook bij de zwaluwen goed overkomt. Het was in ieder geval een prima besteding van een fraaie ochtend.
Namens CNL,
Axel Messing
15 augustus 2022
Hommel op het menu
“Kijk, een heel klein Icarusblauwtje”. We staan in de Wadi bij Peren 9 en Karin Verspui vertelt ons, met haar gebruikelijke enthousiasme, dat vlinders in een warme zomer en vooral na een warm voorjaar wel drie generaties voort kunnen brengen. “Dit kan er al één van de derde generatie zijn”. We zitten dus goed met onze jaarlijkse vlinder – en libellentelling. Toch blijkt dat voor vlinders vandaag een beetje tegen de vallen. De witjes zijn volop aanwezig, zowel het kleine als het grote koolwitje en het klein geaderd witje.
.jpeg)
Het klein geaderd koolwitje
Het is te warm, de vlinders zoeken een koele rustplaats. Voor libellen en juffers daarentegen is het bal. Tal van soorten vliegen tussen de veelal uitgebloeide bloemen op droge delen van onze baan, maar vooral scheren ze over de wateroppervlaktes waar de Batouwe rijk aan is. We gaan op zoek naar nieuwe waarnemingen voor de Batouwe, misschien vinden we wel een paar soorten die afkomen op de hogere temperaturen.
De soort waar we met Karin naar uitkijken op de Batouwe is de Zuidelijke Keizerlibel (Anax parthenope). Deze warmte minnende soort neemt toe in Nederland en is dit jaar gesignaleerd in het Tichelterrein in Buren. Het mannetje is te herkennen aan een bruin lichaam en borststuk en een opvallend blauw zadelvormige vlek bovenop en groene ogen. De aantallen libellen en juffers zijn groot maar we treffen vooral bekenden. Op een rood paaltje, dat de penalty zone op Appel 5 markeert treffen we een Sympetrum sanguineum aan, de felrood gekleurde bloedrode heidelibel, ton sur ton.
De bloedrode heidelibel
Veel libellen en juffers laten zich op een bloemhoofd in de wind heen en weer wiegen. “Is dat een recreatieve activiteit?” vraag ik aan Karin : “Ze zoeken een hoge plek voor uitzicht en komen in actie als er iets te eten of te paren langs komt gevlogen”. Als gevolg van deze actie zetten libellen en juffers de hele zomer door eieren af, ook hier dus meerdere generaties.
Het meeste voedsel wordt uit de lucht gevangen zien we ook vandaag. Paardenbijters en Keizerlibellen vliegen heen en weer binnen hun territorium en hoeven hun bek maar te openen om een insect te vangen. Op de watergang achter Appel 5 volgen we een Grote Keizerlibel de Anax imperator uit de familie van de Glazenmakers. Karin bekijkt hem met de verrekijker en ik volg hem met het blote oog, zodat ik haar de snelle wendingen kan doorgeven. Plotseling vangt hij iets groots. “Een hommel” zegt Karin. Waar zou hij die gaan verorberen vragen wij ons af. De Imperator zoekt een hoge plek in een wilg en daar strijkt hij neer met de buit.
Onder het ijsvogel icoontje op onze website lees je meer over de libellen en juffers op onze baan. Daar vind je ook meer over de vlinders. In 1986 zei vlinderdeskundige John Feltwell “Geen ander dier is meer karakteristiek voor de gezondheid van het milieu dan een vlinder”. Wat zegt dat over onze baan die vandaag vooral bevolkt is door Witjes? Simpel antwoord, het was 30 graden en dus wat warm voor vlinders. Op koelere momenten en in koelere perioden zien we volop vlinders, blijf met ons meekijken!
De Oeverlibel
Vanuit onze commissie natuur en landschap doen we regelmatig voorstellen voor de gezondheid van het milieu van onze golfbaan.
Op het terras treffen we nog een Witje aan, het IJwitje. Axel en Piet drinken er één terwijl we afscheid nemen van Karin Verspui , onderzoeker en eigenaar van Veldjuffer©️ .
Lezers: Als één van jullie de hiervoor beschreven Zuidelijke Keizerlibel aantreft op de Batouwe, meldt het ons en we nodigen je uit voor de volgende rondgang op zoek naar vlinders en libellen met een witje na afloop.
Pieter den Boeft, Commissie Natuur en Landschap
Foto’s: Piet Krijger.
11 augustus 2022
De ooievaar
Een niet meer weg te denken verschijning op de Batouwe. We hebben dit voorjaar en zomer weer volop kunnen genieten van deze majestueuze vogels met hun vrolijke geklepper als ze elkaar begroeten of als er rivalen die het op het nest gemunt hebben weggejaagd moet worden.
Foto Piet Krijger
Er zijn er weer volop te zien in Nederland. Toch stond deze vogel tot voor kort nog op de rode lijst van bedreigde soorten. Na de oorlog liep het aantal ooievaars sterk terug ten gevolge van ruilverkaveling en de daarmee gepaard gaande schaalvergroting van boerenbedrijven. Het gebruik van allerlei pesticiden speelde ook een negatieve rol. Het hoofdvoedsel van de ooievaar zijn insecten en wormen, verder eten ze ook muizen, mollen, kikkers en soms ook jonge vogels.
In de zestiger jaren is men begonnen de ooievaar voor uitsterven in Nederland te behoeden door middel van diverse fokstations oor ooievaars. Een bekende is het ooievaarsdorp “het Liesveld” in de Alblasserwaard. Deze aanpak was een groot succes en nu zijn de stations opgeheven en is de ooievaar van de rode lijst afgehaald. We zien nu dat de nakomelingen van deze vogels voor een groot deel ook in de winter in ons land blijven. In het begin werden de ooievaars in de winter bijgevoerd. Nu gebeurt dat niet meer maar de winters zijn veelal vrij zacht waardoor er meestal genoeg voedsel beschikbaar blijft waardoor de ooievaars liever hier blijven dan de gevaarlijke reis naar Afrika te ondernemen. Bovendien heeft hier blijven het voordeel dat ze als eerste de beste nesten kunnen bezetten.
De ooievaar leeft graag in nabijheid van de mens en nestelt in schoorstenen, elektriciteitsmasten, hoge bomen, torens en vooral ook op kunstmatige nesten. In maart / april verschijnen de eerste vogels uit Afrika of Zuid Europa weer hier in ons land. Met luid geklepper maken ze hun aanwezigheid kenbaar. Vaak wordt er flink geruzied om nestplaatsen, het kan er dan stevig aan toe gaan! Ooievaars zoeken meestal hun vertrouwde nest weer op en kiezen ook meestal weer dezelfde partner. Men dacht lange tijd dat ze een monogaam leven leidden, maar onderzoek heeft uitgewezen dat het niet altijd met dezelfde partner is waar ze mee nestelen.
Er worden circa 3 eieren gelegd die na een broedtijd van ongeveer 33 dagen uitkomen. Het is van belang voor het welzijn van de jongen dat het zeker in de eerste 2-3 weken goed voorjaarsweer is. Aanhoudende regen en wind veroorzaken veel sterfte onder de kuikens. Ook de vogelgriep is de laatste jaren een veel voorkomend risico voor zowel kuikens als volwassen vogels. Zo ook dit jaar op de Batouwe waar minstens 1 paar ooievaars is overleden aan de gevolgen van de vogelgriep. Tenslotte is voldoende voedselaanbod ook een voorwaarde voor een geslaagd broedseizoen.
Na ongeveer 60 dagen vliegen de jongen uit na al dagenlang flink geoefend te hebben op het nest door veel te wapperen met de vleugels en steeds een stukje hoger boven het nest uit te stijgen. De ouders voeren hun jongen nog 2 á 3 weken en daarna moeten ze zelf voor hun eten zorgen. Jonge ooievaars zijn nog een tijd lang te onderscheiden van volwassen vogels doordat hun snavel nog zwart is, die van pa en ma is fel rood.
Foto van Pixaby
De ooievaars trek.
Er zijn twee trekroutes: de westelijke route, die gaat over West-Europa naar Marokko. En de oostelijke route, dit zijn ooievaars uit Oost-Europa, die gaan via de Balkan over de Bosporus en Turkije naar Afrika.
Eind juli begin augustus verzamelen de jonge vogels van dit jaar en vorig jaar zich en kunnen zo flinke groepen gaan vormen. Dit zijn voor het grootste deel de nakomelingen van wilde ooievaars. In tegenstelling dus van de nakomelingen van de fokprogramma’s die veelal kiezen om hier te blijven. De groepen ooievaars zijn dan te zien in de weilanden of in gemaaide graan of maïsakkers. Maar ook zitten ze soms met tientallen op lantarenpalen langs de rijksweg. Uiteindelijk gaan ze bij gunstig weer op pad naar het verre zuiden. De volwassen ooievaars gaan enkele weken later. Hierbij maken ze goed gebruik van thermiek om al rondjes draaiend te stijgen tot wel 700 meter hoog, om dan met gestrekte vleugels richting het zuiden weg te zweven op weg naar een volgende thermiek. Onderweg landen ze op plekken waar veel voedsel voor ze is om bij te tanken voor de volgende trekdag. Het kan zijn dat ze een dagje wachten als de wind of het weer ongunstig is. Aangekomen in zuid Spanje verzamelen de vogels zich rondom Gibraltar en Tarifa om te wachten op gunstige omstandigheden voor de oversteek over de Straat van Gibraltar naar Marokko. Vanuit Tarifa is het de kortste weg. Sommige ooievaars besluiten op het laatste moment om te overwinteren in Spanje.
Deze oversteek is risicovol, met name doordat het weer hier snel kan omslaan. Ook nu gaan de vogels bij gunstig weer op de thermiek omhoog om vervolgens richting Marokko te zweven. Bij goed weer kunnen ze het vaste land net halen, echter wanneer het weer omslaat en er bijvoorbeeld harde tegenwind is haalt een deel van de vogels het niet en verdrinkt in zee. Met name jonge of verzwakte ooievaars lopen dit risico. Sommige hebben geluk doordat ze nog net, vlak boven de golven vliegend, een van de rotsachtige kleine eilandjes voor de kust kunnen bereiken. Daar kunnen ze bijkomen en daarna het laatste stuk vliegen. In Marokko zijn in deze tijd, naast veel uitrustende ooievaars, ook heel veel soorten roofvogels en zangvogels te zien die dezelfde oversteek maken.
Ooievaars en baby’s
Hoe zit het nu eigenlijk met ooievaars en geboorte van baby’s?
Van oudsher wordt kinderen wijs gemaakt dat baby’s gebracht worden door de ooievaar. Inmiddels weten de meeste mensen wel beter mag ik aannemen, maar bij de geboorte van een kind wordt nog steeds vaak een houten ooievaar in de tuin gezet met een luier aan de snavel met daarin een baby afgebeeld.
Door de eeuwen heen is de ooievaar in Europa omringd geweest met mythen en verhalen. Een van de eerste verhalen is afkomstig uit de Griekse mythologie: De koningin van de pygmeeën, Gerana heeft de godin Hera beledigd en boos gemaakt. Omdat de pygmeeën in oorlog zijn met de ooievaars leek het Hera een passende straf om Gerana te straffen door ze te veranderen in een ooievaar. Als ooievaar heeft Gerana geprobeerd haar baby te ontvoeren, in een doek gewikkeld en hangend aan haar snavel.
Later in de tijd bracht de Egyptische mythologie de ziel van de mens in verband met de ooievaar: vanwege de jaarlijkse trek dachten de Egyptenaren dat de terugkeer van de ooievaar de terugkeer van de zielen van overledenen betekende.
Tijdens de Middeleeuwen zag men de terugkeer van de ooievaar als het teken voor het begin van de lente, de goede tijd brak weer aan, de donkere dagen waren voorbij. De ooievaar werd in die tijd vooral ook gezien als gelukbrenger. Volgens Duitse overlevering – ook rond de Middeleeuwen zouden ooievaars baby’s in hun snavel, in een mandje of op hun rug naar gezinnen brengen. Echtparen konden hun kinderwens kenbaar maken door in huis snoepgoed in de vensterbank te leggen.
In Nederland is de ooievaar pas veel later populair geworden bij de geboorte van prinses Juliana in 1909. Op het geboortekaartje stond Paleis Noordeinde met een ooievaar op het nest met daarin een baby. De afgebeelde ooievaar belt op de afbeelding met koningin Wilhelmina, hij vertelt haar dat hij een kindje heeft meegenomen.
Als symbool bestaat de ooievaar dus nog niet zo lang in Nederland. In de 18e en 19e eeuw vonden ouders het lastig om met kinderen te praten over baby’s en geboorte. Er ontstonden verschillende verhalen, onder andere dat baby’s uit de rode kool of bloemkool kwamen.
Hoe het ook zit met de ooievaar, als ik hem zie zweven, zeker zoals enkele weken geleden op ooghoogte op 5 meter afstand boven de fairway van peren 4, dan kan ik een stevig geluksgevoel niet ontkennen. Wat mij betreft is de ooievaar met zijn geklepper een geluksbrenger.
Hans Tettero, Commissie Natuur en Landschap.
28 mei 2022
Vogeltelling
Nog maar net bekomen van de bloesempracht en de broedsels van de talrijke vogels togen we vrijdagavond op pad om vogelsoorten te inventariseren.
Prachtig weer en lange schaduwen over de fairways is een genot om mee te maken, niet alleen wanneer je dan in alle rust kunt golfen, maar ook bij een vogeltelling. En dat onder de bezielende leiding van vogelkenners Hans Tettero en Louis van Oort.
Waar zijn die vogels toch?
Door de stevige wind lieten de vogels zich wat minder zien en horen dan gebruikelijk, maar we kwamen na twee uur uit op 43 soorten (van de 101 tot nu toe waargenomen vogelsoorten op onze golfbaan).
De eerste die zich liet zien was de Grote Lijster en aan het eind troffen we nog de Spotvogel.
Hij werd herkend door z’n roep alsof je in een bad eend knijpt. Hij bootst ook andere vogelgeluiden na. Zo imiteerde hij gisteravond een Wielewaal; hij spot met alles.
De Grote Lijster
De Spotvogel leeft het grootste deel van het jaar in tropisch Afrika en is hier drie à vier maanden per jaar om te broeden. Een rode lijst soort en een compliment aan de biodiversiteit van de Batouwe dat hij deze plek heeft gekozen.
Bijvangst.
We werden aangenaam verrast door de eerste kersen. Ze smaken uitstekend.
Ook de eerste orchideeën komen weer in bloei. Op de foto de Rietorchis.
De bloemen bestaan uit drie kelkbladeren en drie kroonbladeren. Het middelste kroonblad is wat rond gevormd, waardoor insecten makkelijker in de bloem kunnen kruipen.
We namen tenslotte nog een kijkje bij de bloemenzee van de Wadi bij de afslag van Peren 8, een initiatief van onze commissie. De bloemen zijn van een mengsel van inheemse zaden en aantrekkelijk voor vlinders, libellen en insecten.
De wadi bij afslag Peren 9
Zo zie je maar, je kunt naast je golfspel volop genieten van de natuur op de Batouwe.
Commissie Natuur en Landschap. Piet Krijger
12 mei 2022
Nieuwe infobordjes op de baan.
De golfer met niet alleen oog voor de bal zal het opgevallen zijn. Op een aantal plaatsen in de baan zijn ineens informatiebordjes verschenen.
Er wordt al veel genoemd over flora en fauna op de borden bij de afslagplaatsen op de eerste T-boxen van alle lussen, maar de heel bijzondere planten en plekken op onze baan vragen om meer specifieke aandacht. De oplettende golfer zal deze nieuwe bordjes door de baan zien op: A4, K4, P8, P5 en A5.
Hoofd greenkeeper Jan Huibers is een man met veel kennis over wat er allemaal leeft en groeit op en rond onze golfbaan. Tijdens zijn dagelijkse rondgang ontdekt hij steeds meer bijzondere planten. Vegetatie die niet zomaar op elke plaats te vinden is. Om extra aandacht te geven aan deze bijzondere flora plaatste Jan geplastificeerde A4-tjes bij die planten. Maar onder de invloed van weer en wind waren deze aanduidingen na een aantal maanden niet of nauwelijks meer leesbaar. De Commissie Natuur en Landschap (CNL) nam daarop het initiatief om de bijzondere planten en ook enkele bijzondere plekken op de baan te markeren met informatiebordjes.
Zo staan er bordjes met uitleg bij de wadi onderaan de afslag Peren-9, de paddenpoel aan de linkerkant van de fairway Appel-5 en het appelgaardje rechts van afslag Appel-5.
Voorbeeld van een nieuw infobordje
Wij zijn trots om op zo`n mooie baan te mogen golfen: een baan waar niet alleen aandacht is voor de sport, maar waar je ook kunt genieten van een enorme variëteit aan flora en fauna.
Kees van de Leemkolk, Commissie Natuur & Landschap
8 maart 2022
Appelgaard
Op 8 maart zijn ze dan eindelijk de grond in gegaan: 10 verschillende hoogstam appelbomen. Negen staan er rechts van de Tee box van Appel-5 en één is geplant als aanvulling op de drie bestaande appelbomen achter de bunker van Appel-4. De leden van de Commissie Natuur & Landschap hebben ze met zorg geplant en van boompalen voorzien.
Een opgebonden appelboompje wordt bevrijd.
Dit nieuwe hoogstam boomgaardje is mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Cross Country wedstrijd 2021. De opbrengst van deze jaarlijkse bijzondere wedstrijd wordt door CNL commissie gebruikt om de biodiversiteit op onze golfbaan te vergroten.
Naast de opbrengst vanuit de Cross Country was Fruitbomenkwekerij en Groencentrum De Batterijen uit Ochten zo vriendelijk ons tegen een heel speciale prijs te leveren. Daardoor konden we al wat grotere bomen aanschaffen, waardoor we straks met zijn allen wat eerder een appeltje kunnen plukken.
De geplante hoogstam bomen zijn onder andere: Malus Jan Steen, Malus Ingrid Marie, malus Notaris, malus Schone van Boskoop en nog 6 andere soorten. CNL zal zorgen voor een bordje achter de heg naast de t-box waarop de verschillende bomen worden aangegeven.
Ook dit jaar wordt de Cross Country wedstrijd weer gespeeld en wel op zaterdag, 8 oktober.
Axel Messing, Commissie Natuur en Landschap.
16 februari 2022
Reuzenkarper gespot.
Donderdag 10 februari speelde ik een rondje golf, met 3 vrienden onder mooie weersomstandigheden. Het water bij het bruggetje op Appel 4 was glashelder. Ik zag iets bewegen in het water en ontdekte deze kanjer, die geheel relaxed tussen de golfballen aan het snuffelen was. Iedereen voorzichtig naderbij laten komen om te genieten van deze prachtige stofzuiger.
De Graskarper, gefotografeerd door Jan Arentsen
Ons onderlinge wedstrijdje verschoof even naar de achtergrond. Ik kon hem/haar tot op bijna een meter benaderen en fotograferen. Vreemd is de uitstulping op de linker flank. (Golfballen?) Kenners denken dat het hier om een graskarper gaat.
Jan Arentsen.
19 november 2021
Onomatopee.
We staan naast de teebox van Peren 8, oog in oog met een beige Eend. “De Krakeend” zegt Louis. Een naam, die een nabootsing is, van de klank dat het dier maakt. Terwijl hij het zegt klinkt er een droog, krakend geluid uit de grijszwarte snavel. Het is een ochtend vol wonderen op de Batouwe. De lage ochtendzon schildert met de bladeren die hun Chlorofyl vervangen voor Anthocyaan, Xanthofyl, en Caroteen. Het resultaat: majestueuze herfstkleuren, onnavolgbaar aangelicht. We worden stil van de rood, geel, oranje kleurenpracht.
Maar er is meer, de natuur rolt een tapijt van regenbogen voor ons uit. Grote delen van de fairway zijn bedekt met ragfijne spinnenwebben waarin zich na de koude nacht myriaden dauwdruppeltjes hebben genesteld. De druppeltjes breken – en weerspiegelen het licht, en voor het eerst van ons leven lopen we op regenbogen. De pot goud? Dat is natuurlijk de baan zelf en het plezier dat we daaraan beleven.
Bijna vergeten we door deze schoonheid onze missie. ‘Vogels tellen op de Batouwe’. Onlangs maakten we een lijst, met daarop 100 op de Batouwe waargenomen soorten. Vanochtend kwamen we tot de ontdekking dat daar één dubbeltelling in zat. Wat zou het mooi zijn om op deze wonderbaarlijke dag de honderdste waarneming te doen.
Samen met Louis van Oort zijn we weer vroeg op pad. We zien honderden vogels verdeeld over 46 soorten. In dit overzicht kun je lezen welke soorten er allemaal op de Batouwe zitten, lopen, zwemmen of vliegen en welke we op 5 november hebben gespot. De eerste ontmoeting is met een zittende Steenuil in de machineloods van de greenkeepers.
Het is windstil en er is een minimum aan omgevingsgeluid. Daardoor richten we ons op de vogelgeluiden. Groepen overvliegende ganzen zingen ons toe. Zingen? Ja, van Hans leer ik: De Canadese gans is de bas, de Grouwe gans de bariton, de Koolgans de tenor en de Brandgans de sopraan. Samen vormen ze een achtergrondkoor waarbij de golfer op de voorgrond van zijn of haar hobby kan genieten. Een andere kijk op de Batouwe ganzen!
Aan het eind van onze ronde maken we nog even een ommetje vanaf de tee van Peren 3 richting het pad langs de sloot bij Peren 1. Daar horen en zien we de Zwarte Roodstaart. Louis vertelt: Het is een vogel die van oorsprong uit de bergen komt. Hij houdt van rotsen en holtes. Je komt hem in Nederland op bouwterreinen tegen. Bijzonder dat hij zich hier op de Batouwe vertoont. We horen hem voor het eerst, daarmee is hij de honderdste getelde vogelsoort op onze golfbaan. Zijn geluid klinkt alsof je een papier opfrommelt. Frommelaar dus!
De Zwarte Roodstaart (foto van internet)
Als we teruglopen frommel ik wat aan het begrip Onomatopee (geluid wordt naam). Stel dat je dat omkeert en je naam wordt je geluid. Probeer het eens, het wordt echt interessant als je verschillende intonaties gebruikt.
Pieter den Boeft
Namens de commissie Natuur en Landschap.
Fotografie: Piet Krijger
7 november 2021
De Gierzwaluw
De gierzwaluw keert eind april / begin mei – na een tocht van ongeveer 8000 km – uit Afrika weer terug boven onze dorpen en steden, waar ze met grote snelheid door de straten en over de huizen scheren. Tijdens het vliegen maken ze een karakteristiek gierend “srie srieieiei” geluid. Als ik dat geluid hoor waan ik me altijd weer in een slaperig heet dorpje in Zuid-Frankrijk, zittend op een terrasje met een glaasje pastis voor me en genietend van de capriolen van deze luchtacrobaten! Steile bochten maken ze op volle snelheid, met soms wel 10 vogels die elkaar luid schreeuwend achterna racen. Toch fantastisch dat we die vliegshow ook in Nederland en op onze eigen golfbaan kunnen bekijken!
De gierzwaluw is ongeveer 16 cm lang, met een spanwijdte van 42 cm en daarmee flink groter dan onze andere zwaluwen. Ze zijn te herkennen aan de bruin/zwarte kleur en de lange spitse sikkelvormige vleugels, bij uitstek geschikt voor hoge snelheid en snelle wendingen. Ze kunnen met gemak 120 km per uur halen. Vliegend hebben ze duidelijk de vorm van kleine ankertjes.
De pootjes zijn ongeschikt om mee te lopen, ze zijn bevederd en heel klein, met vier naar voren gerichte tenen met scherpe nageltjes waarmee hij zich kan vastgrijpen een muren en dakranden. Kortom, de gierzwaluw is gemaakt om te vliegen.
En dat doen ze dan ook vrijwel hun gehele leven. Op het broeden na speelt hun leven zich in de lucht af. Ze jagen in de lucht op allerlei insecten, zowel vlak boven de huizen als tot wel op 1 kilometer hoogte. Slapen en vaak ook paren gebeurt in de lucht. Ze kunnen vliegend slapen, in een soort halfslaap, omdat ze slechts met 1 hersenhelft tegelijk slapen.
Net voor het donker wordt verzamelen de niet broedende zwaluwen zich en stijgen onder luid geroep naar een hoogte van 1000 tot 3000 meter. Gedurende de nacht zweven ze dan met trage vleugelslag heel langzaam naar beneden.
Gierzwaluwen zijn altijd met meerdere bij elkaar, ze broeden ook het liefst in kolonies. De mannetjes komen als eerste aan en gaan meteen op zoek naar nestgelegenheid. Oudere mannetje zullen direct naar de oude nesten gaan als ze al eerder gebroed hebben, de vrouwtjes komen enkele dagen later en dan begint het paartje meteen aan het inrichten van het nest.
Dit wordt gemaakt in muurspleten, onder dakpannen of dakranden, tegenwoordig ook meer en meer in de aangeboden nestkasten. Bij nieuwbouw of renovaties worden die zelfs vaak in de constructie geïntegreerd. En gelukkig maar want door de verregaande isolatie van huizen zijn heel wat broedmogelijkheden verdwenen waardoor de gierzwaluw in de problemen kwam: De gierzwaluw is een echte cultuurvolger, de steden met open riolen, waar boven hordes insecten rondvlogen, waren ooit een uitstekende fourageerplaats waardoor de broedkeuze van de vogels steeds meer viel op de stedelijke omgeving.
Wij hebben uiteindelijk ook liever de supermarkt in de straat in plaats van 10 km verderop.
En waar andere vogels vrij soepeltjes een nieuwe broedplaats zoeken wanneer de oude verdwenen is, blijft de gierzwaluw zeer plaats trouw en is niet erg flexibel. Zo is het bijvoorbeeld wel voorgekomen dat broedpaartjes, na het verdwijnen van een geschikte plek, de rest van het broedseizoen alsmaar probeerden om aan te vliegen naar de plaats waar de invliegopening eerst was.
Nestmateriaal wordt verzameld in de lucht in de vorm van haartjes, pluis en andere zwevende rommel en daarvan maken ze met behulp van speeksel een klein kommetje. Daarin worden 2 tot 3 witte eitjes gelegd. Na ca 20 dagen komen die rond half juni uit. De jongen worden gevoed met insectenballen die de ouders vormen in hun keelzak met insecten die ze in de vlucht vangen.
Foto van Pixabay
Onderzoekers hebben vastgesteld dat de vogels tot wel 20.000 insecten per dag vangen. Bij slechte langduriger weersomstandigheden gaan ze soms honderden kilometers ver om genoeg eten te verzamelen. De jongen gaan gedurende de dagen dat ze dan weg zijn in een soort halfslaap om energie te sparen. Het komt wel voor dat – bij extreem lang aanhoudend slecht weer – het te lang gaat duren waardoor de jongen dan te vroeg het nest verlaten. Dan worden er ook vaak jonge vogels op straat gevonden.
Tot eind juli kunnen we volop van de vliegkunstenaars genieten en dan opeens, van de ene dag op de andere, zijn ze nagenoeg allemaal verdwenen. Dan zie je met een beetje geluk nog een enkele gierzwaluw voorbijkomen op weg naar verre oorden. De lucht is opeens een stuk leger en stiller. Het enige wat we dan nog horen zijn de veel zachtere “prrt prrt” geluidjes van de huis- en boerenzwaluwen die er dan nog wel zijn, die gaan pas eind september/ begin oktober op reis.
Eerlijk gezegd kan ik niet wachten tot ze weer met hun spectaculaire vliegshow gaan beginnen, Ik heb mijn plaats al gereserveerd!
Hans Tettero,
Commissie Natuur en Landschap.
12 oktober 2021
Cross Country wedstrijd
De jaarlijkse Cross Country werd dit jaar wat laat in het seizoen gehouden. Deze 10e oktober begon wat mistig. Het team “De Ottomanen” zat er niet mee en ging met een goed humeur de uitdaging aan.
En het parcours kende dan ook de nodige uitdagingen, wat Cross Country zo leuk maakt.
Het parcours liep dit keer kriskras door de lussen Peren en Appel en er moest een aantal keren over hoge boompartijen worden gespeeld.
We hebben de indruk dat iedereen het weer een leuke wedstrijd vond. Ondanks de mistige start werd het een lekkere, zonnige dag en ging iedereen naar huis met een prijs in de vorm van een flesje Krenkelaar. Onderweg konden ze genieten van een knapperig verse Kanzi appel. En vermeldenswaard is dat het team van Erik van Vliet een eagle 🦅 wist te scoren op hole 5.
De Ottomanen
Achteraf hebben we gehoord dat enkele teams op hole 15 rechtstreeks tegen de richting in over de fairway van Appel 1 naar de green van Appel 9 hebben gespeeld. Dat lijkt slim, maar dan hebben ze het toch niet helemaal begrepen. Jammer, want:
a. de opdracht is om over de bossage naar de fairway van Appel 9 te spelen (zie de pijlen op het overzichtskaartje);
b. daarmee hebben ze onveilig over de nieuwe chipping area gespeeld;
c. er is niet gehandeld in de geest van het spel zoals cross country bedoeld is.
Volgende keer even de moeite nemen om de stukken goed te lezen.
De Uitslag
| Nr | Teams | Captain | Speler 2 | Speler 3 | Speler 4 | Bruto score | Netto score |
| 1 | Team 6 | Erik van Vliet | Cas van der Eem | Mark Wijnman | Rodri Laisina | 63 | 49 |
| 2 | Team 4 | Ria van der Wens | Reinald Bijl | Frank Wijgmans | Mans ten Broeke | 58 | 51 |
| Team 15 | Piet Krijger | Pieter van Noord | Ria van Wijnen | Ivone Bergsma | 69 | 51 | |
| 4 | Team 2 | Hans Matse | Jan Sonneveld Snr | Astrid Ridderbos | Teus Groenestein | 65 | 52 |
| Team 5 | Robbert Pennock | Dirk Neuhaus | Thierry Stunnenberg | Wout Elzinga | 70 | 52 | |
| 6 | Team 18 | Mark Brouwer | Henrico Chin | Gail Groen | Corrie Hissink | 65 | 53 |
| Team 11 | Arie Grandia | Meindert Wolvekamp | Martin Kaldenberg | Josee van Kesteren | 66 | 53 | |
| Team 13 | Ipe Hoekstra | Henry Groeneveld | Marian Hoekstra | Tineke Groeneveld | 70 | 53 | |
| 9 | Team 16 | Otto van 't Hof | Jos Overdijk | Axel Messing | Jogchum Bakker | 66 | 54 |
| Team 3 | Tom Middendorp | Bart van Gelderen | Marianne Proost | Geer Emmen | 67 | 54 | |
| Team 10 | John Terlingen | Gerrie Koenen | Anita Terlingen | Lieuwe Koenen | 69 | 54 | |
| Team 14 | Coen Rosengarten | Michael Strik | Jos Strik | Afke van Beusichem | 71 | 54 | |
| Team 7 | Herman van de Pasch | Jack Cardol | Tera Vonk | Diana den Beste | 71 | 54 | |
| Team 8 | Mark van Beek | Boetje Selanno | Rolf Roelzema | Yvonne Hovestad | 73 | 54 | |
| Team 12 | Henk van de Vreede | Wim Korte | Margaret Diekman | Ria van der Peet | 76 | 54 | |
| 16 | Team 19 | Neil Mosedale | Marleen Doove | Joop van Hilten | Mia Breddels | 73 | 55 |
| Team 17 | Jaap Pellikaan | Koos Koot | Jeanne Spee | Ellie Pellikaan | 76 | 55 | |
| 18 | Team 9 | Ilse Donkersloot | Petra Vette | Michelle Stunnenberg | Els Minis | 82 | 56 |
| 19 | Team 1 | Susan Chiu | Art Alblas | Hans Tettero | Philomena Wijburg | 78 | 60 |
| 58 | baan record |
Hierboven een foto met rechts de vier winnaars van het team van Erik van Vliet, mede dankzij die mooie eagle.
Links op de foto drie leden van het team van Ria van der Wens, dat het baanrecord op 58 slagen wist te zetten.
Gail Groen en Piet Krijger, commissie Natuur en Landschap.
26 september 2021
De Blinde bij
Op warme dagen kunnen we op de nog bloeiende planten veel insecten aantreffen. Onze golfbaan is vanwege de soortenrijke begroeiing rijk aan een grote diversiteit aan bloemen en direct daaraan gekoppeld insecten die zich tegoed doen aan stuifmeel en nectar. Een soort die in de nazomer in groten getale voorkomt is de Blinde bij. Dit insect lijkt erg op een Honingbij, maar behoort tot een totaal andere groep, namelijk de zweefvliegen en hij is al helemaal niet blind. De naam komt waarschijnlijk voort uit het feit dat de blinde bij rijen haren op zijn ogen heeft, wat mogelijk tot de gedachte leidde dat hij blind was. Wel lijkt deze soort erg op een bij, maar kan niet steken.
De blinde bij lijkt alleen maar gevaarlijk: hij kan dus niet steken. Ook veel andere zweefvliegen lijken net als de blinde bij op soorten zoals wespen, hommels en bijen. Deze gelijkenis wordt mimicry genoemd. Hierdoor zijn predatoren bang om aan te vallen, uit angst een steek op te lopen. De blinde bij komt overal in Nederland algemeen voor.
Zweefvliegen, en zeker ook blinde bijen zijn naast vlinders en bijen de belangrijkste bestuivers.
Het lichaam van de blinde bij is bruin met gele dwarsstrepen. Hij heeft een vrij dicht behaarde kop en borststuk, en een lichter behaard achterlijf. Vlak onder het borststuk zitten links en rechts geeloranje, driehoekige vlekken die bij het mannetje het best te zien zijn. Er zijn zelfs twee genetisch verschillende kleurvarianten: een donkere variant waarbij vooral de vrouwtjes bijna helemaal zwart zijn.
En een lichte variant waarbij ze veel geel op het achterlijf hebben.
Ten slotte heeft een 'echte' bij twee paar vleugels in plaats van slechts één paar maar dat is vaak zeer moeilijk te zien. Het is duidelijker te zien dat de blinde bij - als hij op een bloem zit en niet vliegt - zijn vleugels vlak boven zijn lichaam hangt terwijl de honingbij de vleugels meer samenvouwt en omhoog heeft staan.
Rattenstaartlarve
Als je in een zeldzaam geval je bal in de rough slaat en hem zoekt. Kijk dan ook eens naar de bloemen. Goede kans dat je daar blinde bijen op aantreft.
Bekijk ook de filmpjes via onderstaande links:
Een blinde bij op een schermbloem - YouTube
14 september 2021
Tacet testimonium batau
“Een oud vrouwtje” zegt Karin over de gevangen vlinder, ze begint al wat te rafelen. “Hoe oud?” vraag ik nieuwsgierig. “Wel twee weken!”.
Het Bont zandoogje
Die namen, dat blijft genieten. Bij navraag blijkt er ook weer een commissie te zijn die de enige echte naam vaststelt. Vaak een naam die afgeleid is van kleur of gedrag. Dat blijkt niet altijd consistent, zo heeft de Paardenbijter (grote Libelle die veel voorkomt op de Batouwe) nog nooit een paard gebeten. Hij eet insecten van de paardenrug.
De aantallen vallen wat tegen. Het is een winderige dag én de natte zomer is ook niet optimaal voor vlinders. Twee dagen geleden ontmoette ik Karin weer in de baan terwijl ik daar golfde en zij Vlinders en Libellen spotte, ook toen vielen de aantallen wat tegen, ten opzichte van eerdere tellingen.
Na onze rondgang kijkt speurneus Piet Krijger in de archieven op zoek naar de herkomst van het vlinderbeeld voor het clubhuis. We gaan terug naar 21 maart 2004. In het clubhuis zien we de heer en mevrouw van de Bree als gastheer en gastvrouw, de commissaris van de koningin van Gelderland, de burgemeester van Buren, de president van de NGF en vele andere prominente genodigden. De Batouwe ontvangt als eerste golfbaan in Nederland het Certificaat Natuur en Milieubewust Beheer.
Speciaal voor die gelegenheid wordt door kunstenares Bea Vette een beeld gemaakt. De kunstenares is geïnspireerd door het Committed to Green logo van Yvonne Santing. Op een foto in de Golfbongerd is te zien hoe mevrouw van de Bree, geassisteerd door onze voorgangers in de commissie, het beeld onthult met een vlindernet.
Uit de Golfbongerd april 2004
Dankzij gezamenlijke inspanning van de Batouwe Golfsport BV en onze vereniging is de Batouwe nu, nog meer dan in 2004, een golfbaan met een geweldige biodiversiteit.
De bronzen vlinder is Stille getuige (Tacet testimonium). Ze getuigt van de gezamenlijke inspanning en blijft ons de weg wijzen naar de optimale combinatie van een geweldige buitensport en een refugium én stepping stone naar andere gebieden voor bijzondere en vaak zeldzame dier- en plantensoorten. Golfterrein en Natuurgebied ineen.
Pieter den Boeft namens Commissie Natuur en Landschap
Foto’s Piet Krijger
15 juni 2021
Wat groeit daar in het struikgewas?
“Nee, we hebben nog nooit een golfclub in handen gehad”. We ontmoeten Ineke, Ronald, Herman en Ad van de plantenwerkgroep uit Wageningen voor het clubhuis. Het is half acht in de avond. Het terras zit vol, een enkele late golfer gaat nog de baan in. De veldbiologen gaan ons advies geven hoe we de natuur kunnen versterken op de Batouwe.
In de baan laten we trots onze orchideeën zien. Bij de eerste stop op Peren 1 is er enige twijfel. “Is dit nu de gevlekte of de niet gevlekte Rietorchis?”. Na wat bladeren in de Flora komt het antwoord. “Hij kan gevlekt zijn of niet gevlekt het blijft gewoon de Rietorchis. Als leden van de commissie Natuur en Landschap kennen we de meeste planten op de Batouwe, toch zijn er voor ons ook nog verrassingen. In het struikgewas achter Appel 6 groeit een voor ons onbekende plant. De veldbiologen slaan aan het determineren, niemand kent hem direct. Het blijkt de Griekse Alant, Inula Helenium. De Grieken noemen hem Helenion wat “de stralende” betekent.
We kennen het verhaal: Aphrodite beloofde dat de Trojaanse prins Paris met Helena, de mooiste vrouw van Griekenland, mocht trouwen; maar ze was al getrouwd met Menelaos. Paris schaakte met hulp van Aphrodite de stralende Helena en ze gingen in Troje wonen. Met een slimme list met een paard wist Menelaos, Troje én Helena te heroveren. Bij het weerzien werd Helena weer op slag verliefd en huilde om de door haar veroorzaakte oorlog. Op iedere plek waar een traan viel kwam een Alant tevoorschijn.
De vraag is nu, wie heeft er achter Appel 6 staan huilen en waarom?
Op Kersen 4 kijken we bij een nieuw ontdekte orchidee. Het blijkt de Cephalanthera longifolia te zijn. Bij de Nederlandse naam raak ik even in verwarring. We inventariseren toch planten en géén vogels? Hij heet Wit Bosvogeltje, ’t kan ook nog het Bleek Bosvogeltje zijn, nog even wachten tot hij gaat bloeien. Deze orchidee is zeldzaam in Nederland. Van oorsprong komt hij voor in Limburg, maar ook daar moet je goed zoeken om er één te vinden. We hebben het zoeken makkelijker gemaakt, hij staat links van de gele tee naast een bordje Bijzondere plant. Kijken, kijken, niet aanraken!
Tussen half 8 en half 10 inventariseren we meer dan 80 plantensoorten. Natuurlijk zijn er nog tientallen soorten aan onze waarneming ontsnapt en zijn we er weer een paar vergeten. Dat geldt overigens niet voor de Vergeten Wikke. Slimme naam, die vergeet je nooit. Er groeien 11 Wikke soorten in Nederland. Ze groeien op grazige grond en dus ook op de Batouwe.
In het half uurtje dat ons nog rest op het terras praten we na over de mogelijkheden om de natuur te versterken op de Batouwe. Daarbij gaat het vooral over de grazige grond. De ondergrond op de Batouwe is rijk aan planten voedende stoffen. Dat betekent dat bepaalde soorten zoals brandnetel, braam, distel en verschillende grassen zo hard groeien dat vele andere soorten géén of minder kans krijgen. Door de grazige gebieden buiten de fairways twee keer per jaar te maaien en het maaisel af te voeren, ontstaat er ruimte voor veel meer soorten.
Onze commissie legt dit advies voor aan de baaneigenaar. Meer natuurlijke variatie maakt dat we met elkaar nog trotser kunnen zijn op ‘onze’ baan.
Pieter den Boeft namens de Commissie Natuur en Landschap.
De bijenorchis
24 april 2021
Wadi bij afslag Peren 9 ingezaaid (niet betreden)
Door de uitbreiding van de driving range ontstond de mogelijkheid om het watertje na de afslag van Peren 9 uit te breiden. De commissie Natuur & Landschap heeft er samen met de bedrijfsleider een mooi ontwerp van gemaakt. Nu ligt er dan een fraai klein drassig meertje, dat kan uitgroeien tot een prachtig stukje nieuwe natuur.
De oever aan de kant van de Tee box is nog enorm kaal en om daar wat moois te creëren heeft de commissie CNL die oever kort geleden ingezaaid. Er zijn twee soorten bloemenmengsels gebruikt: G3 voor vlak bij de waterkant en G5 voor het stuk hogerop. Beiden hebben tot doel om een kleurrijke, natuurlijke schoonheid te creëren en de bio diversiteit te optimaliseren. Dit trekt dan vlinders, libellen, bijen en andere insecten aan.
Onder het toeziend oog van head green keeper Jan Huibers zaaien vlnr Kees van de Leemkolk, Axel Messing en Art Alblas de bloei mengsels in.
Deze mengsel hebben een jaar nodig om goed aan te slaan en gedurende die tijd is het gebied GUR, te zien aan de blauwe paaltjes die er zijn geplaatst. Helaas kun je je bal daar na een misslag heel goed zien liggen onderaan de helling en blijft de verleiding groot die toch even te pakken. Vandaar dat er ook nog bordjes worden geplaatst met de mededeling om het gebiedje niet te betreden.
Hopelijk kunnen we ons een jaar lang bedwingen en deze oever daarmee een kans geven om tot wasdom te komen. Dan gaat het er ongeveer zo uitzien:
Voor meer informatie over de gebruikte mengsels zie: www.cruydthoeck.nl
Namens CNL commissie,
Axel Messing
Foto's van Gail groen
12 februari 2021
Nieuwe voorzitter.
Vier jaar lang leidde Art Alblas de Commissie CTG (committed to green) die later overging in de commissie Natuur en Landschap oftewel CNL. Art bracht een enorme hoeveelheid kennis en kunde mee, die ervoor zorgde dat ons werk als commissie een stuk eenvoudiger en meer inhoudelijk werd. Inmiddels heeft Art aangegeven liever als lid van de commissie CNL door te gaan en niet langer als voorzitter. Dus de kennis en kunde blijven in ieder geval aanwezig. Art, dank voor je jarenlange voorzitterschap.
Per 1 januari j.l. heb ik het voorzitterschap van Art overgenomen. Dat doe ik vooral omdat ik me gesteund weet door veel deskundigheid en nog meer enthousiasme in onze commissie. Verder wil ik graag bijdragen aan een goede communicatie met andere commissies (met name de HBR), met de bedrijfsleider van de BV, de greenkeeping en het bestuur van onze vereniging. Ik noem met name de HBR omdat we als CNL vooral met deze commissie soms overlappende- of samenhangende zaken behartigen.
Ongeveer sinds 1975 is het aantal insecten teruggelopen met meer dan 75%! Wanneer we dan als CNL binnen de Batouwe Golfvereniging daar ook maar iets aan kunnen verbeteren, dan stap ik daar graag in. Zelf ben ik sinds een aantal jaar actief in het project Levend Landschap Maurik. Binnen dat project proberen we met een aantal omwonenden de biodiversiteit in het Maurikse veld te vergroten (het Maurikse veld ligt ten noordwesten van Peren 4).
Axel Messing
Ook in eigen tuin proberen we steeds meer biodiversiteit voor elkaar te krijgen door het allemaal niet al te netjes bij te houden en ook een aantal wat nattere plekken te creëren. Sinds 2003 golf ik bij de Batouwe en ben onder andere lid van het golfvriendenclubje de Ottomanen. In 2018 werd ik lid van de commissie CNL en dus sinds 1 januari de opvolger van Art als voorzitter.
Daarnaast wordt de CNL commissie gevormd door:
Gail Groen, super enthousiast en allround commissielid, die al jaren de drijvende kracht is achter de Cross Country (dwars-door-de-baan) wedstrijd. Gail heeft daarbij inmiddels een grote veldkennis van planten en vogels opgebouwd.
Pieter den Boeft, onze schrijver en interviewer, die als landschapsarchitect wat breder kan kijken naar het samenspel baan en natuur. Ook vanuit het perspectief van golfers met een lage handicap is de visie van Pieter een zeer welkome aanvulling.
Hans Tettero, binnen CNL dé vogelexpert. Hans kent alle vogelgeluiden en weet daarbij in welke habitat welke vogels voorkomen. Alle vogelinventarisaties worden door hem georganiseerd. Ook brengt Hans een grote veldkennis mee van met name planten.
Art Alblas, de enige echte bioloog in ons gezelschap. Achtergrond van Hogere Agrarische school en Biologie in Wageningen. Een bron van kennis voor ons. Art is vooral geïnteresseerd in ecologie en veldbiologie.
Piet Krijger, onze fotograaf en tevens secretaris van CNL. Een goede golfer, die op de achtergrond heel veel werk verricht aan onze website en alle gemaakte afspraken bewaakt en bijhoudt. Loopt inmiddels het langst mee in het behouden en versterken van de biodiversiteit op de Batouwe.
Vacature, voor enthousiaste natuurliefhebber. Je hoeft geen expert te zijn. Wanneer je meent een bijdrage te kunnen leveren aan het vergroten van de aantrekkelijkheid en biodiversiteit op en rondom de Batouwe ben je van harte welkom. Laat het ons weten via batouwenatuur@batouwe.nl of via mijn mobiel: 06-536423971.
Mocht je meer willen lezen of weten over ons werk of over de natuur op de Batouwe, kijk dan eens op de website www.batouwenatuur.nl.
Axel Messing.
16 januari 2021
Bevers op de baan.
De laatste tijd zijn er opvallend veel bomen waaraan knaagsporen zitten. Dat zien we bijvoorbeeld achter de green van appel 7 en is er een grote boom langs de fairway van peren 8 gesneuveld (zichtbaar vanaf de brug van peren 6). We hebben al zeker twee jaar een bever als medebewoner van onze baan! De burcht (= het nest van de bever) bevindt zich in één van de omringende sloten aan de buitenkant van de baan.
De bever heeft een lengte van ongeveer 75 tot 90 centimeter en een lichaamsgewicht van 23 tot 38 kilogram (!); voorwaar een flinke jongen! Zijn staart is 28 tot 38 centimeter lang. Er zijn geen verschillen in grootte tussen mannetjes en vrouwtjes.
De bever is een dagdier, maar in gebieden waarin hij regelmatig verstoord wordt - zoals op onze golfbaan - is hij hoofdzakelijk 's nachts actief. In onverstoorde gebieden laat hij zich voornamelijk 's ochtends zien. Bevers zijn goede zwemmers. Ze kunnen tot vijftien minuten onder water blijven, maar een duik duurt meestal vijf à zes minuten.
De bever heeft een zeer uitgebreid, maar strikt vegetarisch menu. 's Zomers eet hij kruiden, bloemen, jonge scheuten van waterplanten, grassen en wortels. Daarnaast eet hij ook alle delen van bomen en struiken. Hij heeft een voorkeur voor wilg, populier en ratelpopulier. De schors van de stam knaagt hij af met zijn vlijmscherpe tanden. Zijn tanden groeien almaar door, omdat ze slijten door de tanden te gebruiken als gereedschap voor de bouw van hun burcht en een dam. 's Winters eet hij meer twijgen en schors, 's zomers meer groene plantendelen.
In tegenstelling tot de meeste andere knaagdieren houdt de bever 's winters geen winterslaap. In de herfst legt hij daarom een voedselvoorraad aan, bestaande uit takken en stammen van kleine bomen. Deze verankert hij onder water, in de buurt van de ingang. Het koude water houdt de voedingswaarde van de schors langer goed.
Onze greenkeeper Jan Huibers heeft met de webcam de bever kunnen vastleggen, te zien via onderstaande links:
Bever zwemmend: https://youtu.be/hhyH_-5XS1w
Bever fouragerend: https://youtu.be/AOGArdJWpZI
Of bekijk dit filmpje over de bever bij zijn burcht: https://youtu.be/W5xN4oEH_9c
Gebruikte bronnen: wikipedia en www.ark.eu/natuurontwikkeling/dieren/bever.
Art Alblas, Commissie Natuur en Landschap (CNL)
26 oktober 2020
In de avond kijk ik het programma ‘Beste Zangers’ en denk terug aan de vroege ochtend. We lopen op Peren 5 en ik vraag aan Louis “Waarom zingen vogels eigenlijk?”. “Degene die het mooist zingt krijgt de beste partner”. Zo gaat dat dus in het vogelrijk. In het voorjaar zoekt een vogel met hoge vocale uithalen een partner. Nu is het herfst, we inventariseren de trekvogels die de Batouwe bezoeken. De geluiden in deze tijd zijn bedoeld om contact te houden, elkaar te waarschuwen voor rovers of op te roepen om verder te vliegen. De geluiden staan in schril contrast met het voorjaar, korte wat schrille geluiden, gepruttel en korte tikjes.
De Kramsvogel
Het tsjak, tsjak, tsjak van de Kramsvogel, zi,zi,zi,zi van de Staartmees, tjif tjaf van de Tjiftjaf, de hysterische hinnik van de Kolgans, of het geknetter van de Roodborst. Hij zingt, zegt Hans alsof je een snoer kralen één voor één snel achter elkaar tegen een raam laat tikken. Er komt een liedje bij mij op. “Tin, tin, tin, laat mij er in, laat mij er in”. Hans vult Louis nog aan “Vogelzang wordt ook ingezet om het territorium aan te geven. Luister naar de Merel die van de hoogste punten op ‘zijn’ landje zingt. Winterkoning en roodborst zingen ook in de winter om hun territorium van piketpaaltjes te voorzien”.
.jpg)
De IJsvogel
We zijn vroeg opgestaan, de trekvogel komt in beweging als het licht wordt en gaat na een paar uur alweer foerageren. In deze tijd trekken er 10 duizenden vogels over de Batouwe. “Heel Scandinavië stroomt leeg” zegt Louis van Oort. Louis is vogelkenner én golfer, met drie leden van de Commissie Natuur en Landschap, CNL, zijn we met hem in goed gezelschap. In totaal tellen we 43 soorten.
Sommige soorten zijn al weg, zoals de Boerenzwaluw, met bestemming Zuid Afrika. Anderen zijn er nog zoals de Kievit, een last minute boeker, die pas vertrekt als het gaat vriezen.
.jpg)
De Tjiftjaf
Van de vogels die deze winter op de Batouwe blijven is er één die er voor Louis uit springt, het Roodborstje “Waar de Roodborst is, tref je een gevarieerd biotoop, ik schat dat er wel meer dan 100 zijn op de Batouwe” zegt Louis. Het vogeltje is makkelijk te zien, omdat hij geen angst heeft voor de mens, in de uitgestrekte bossen in Scandinavië komt hij zelden een mens tegen.
Op Appel 7 volgen we een zwerm Spreeuwen. Art, Hans en Louis zoeken met hun kijkers naar de roofvogel die hen opjaagt. Ik geniet van het prachtige spektakel “De wetenschap is er niet helemaal uit, maar het is een vorm van communicatie om te voorkomen dat ze een prooi vormen voor roofvogels” zegt Louis. Hans ziet hem als eerste, het is een Slechtvalk. “Een slanke, dus zeker een mannetje” zegt Louis.
Er zijn ook vogels die we niet zien of horen zoals de Bladkoning, die gaat op onze wensenlijst voor de volgende vogeltelling. Art ziet als enige twee ijsvogels over het water scheren bij Appel 5, bofkont!
Mijn metgezellen gaan uit hun dak als we het hoge crescendo geluid van het Vuurgoudhaantje horen. De mooiste zangvogel van Nederland! Hij is erg beweeglijk dus kan je hem moeilijk waarnemen. Ik moet het doen met een plaatje van internet. Hij heeft een geweldige visagist: Perfect aangebrachte strepen op het hoofd, een spierwitte wenkbrauwstreep, zwarte oogstreep en een donker oranje streep over het midden van de kruin. Houd je oren en ogen open als je de komende maanden op de Batouwe bent!
Het was een prachtige herfstdag, 43 soorten en vele honderden exemplaren is een fantastische oogst.
We hadden volgens Hans nog meer soorten kunnen zien en zeker kunnen horen als het wat mistiger of bewolkter was geweest. Sommige vogels, zoals de lijsterachtigen en steltlopers trekken in de nacht, die hebben we niet gezien, de nachtelijke contactgeluiden maken deze groepen interessant voor een waarneming als anderen in bed liggen.
“Met dit zonnige weer kunnen ze elkaar makkelijker zien, zonder vocaal te zijn”. Ik denk nog even aan Beste Zangers, en zie een levensles: Zonder mooi te zingen kan je jezelf ook goed laten zien.
Pieter den Boeft, namens de Commissie Natuur en Landschap.
24 september 2020
ZO ROT ALS EEN MISPEL
14 september 2020
Cross Country wedstrijd.
Niet in het voorjaar, maar op een mooie nazomerdag werd alsnog de traditionele Cross Country wedstrijd door onze commissie georganiseerd. Opnieuw een "uitverkocht" deelnemersveld van 64 golfers. Het positieve saldo zal deze keer worden aangewend om de vlinders, libellen en bijen populatie te versterken op de Batouwe.
Geen verliezers.
De jeugd heeft de toekomst.
13 augustus 2020
Het Pterostigma van de Batouwe
Om 11.00 uur in de ochtend ontmoeten we Karin Verspui voor het clubhuis. De meeste golfers die langs ons heen lopen hebben hun ronde er al op zitten. Het is inmiddels boven de dertig graden en het kwik zal nog véél meer stijgen. Karin is biologe met een grote kennis van vlinders en libellen, die gaan we vandaag met haar op de Batouwe inventariseren.
We laten ons niet afschrikken door de temperatuur. Eerdere inventarisaties dit jaar konden niet doorgaan, omdat het betreden van de baan vanwege de corona niet toegestaan was. Daarmee missen we een deel van de voorgenomen waarnemingen van de verschillende diersoorten. We doen deze waarnemingen, om de ontwikkelingen van het biotoop van de Batouwe te monitoren en werkzaamheden af te stemmen op wenselijke natuurontwikkelingen. “Vlinders en libellen zijn een graadmeter voor de kwaliteit van de natuur” zegt Karin.
Warmte en zon blijkt ideaal om vlinders en libellen te spotten. Langs de sloot van Peren 1 treffen we tal van witjes aan. Verrekijker en telelens moeten antwoord geven op de vraag “Koolwitje, en dan de grote of de kleine?” “Geaderd witje, oranjetipje, citroentje?”
het klein geaderd witje
Gelukkig heeft Karin een vlindernet waarmee ze vaardig de vlinders vangt. Zorgvuldig wordt het beestje in een jampotje gedaan, waarna we de fraaie diertjes van dichtbij kunnen bekijken, zonder ze te beschadigen. Behalve witjes zien we ook blauwtjes. Handig, die naamgeving, je zit er niet snel naast, tot Karin een bruine vlinder vangt met prachtige, oranje, witte en zwarte stippen. We mogen raden, misschien een witje? Naast witte stippen zien we ook een witte rand om de bruine vleugels. Allesbehalve een blauwtje zou je zeggen, nee hoor, het blijkt het bruin blauwtje te zijn. Ik merk dat ik er ook creatief van word, als ik voor een langs fladderende vlinder een naam moet bedenken. Het zit op een boom en is blauw? Boomblauwtje, helemaal goed!
Inmiddels hebben we ook de nodige Libellen gezien. Opvallend veel heidelibellen, terwijl er op de Batouwe geen heide te zien is. Karin hoopt de bloedrode heidelibel te vangen en aan ons te laten zien. Nooit eerder zagen we de bloedrode op de Batouwe, maar er is een kans dat we hem of haar vinden. Op de bloeiende planten bij Peren 3 zit er één met een mooi rood lijf, dat moet hem zijn denken we. Als Karin op ons geroep af komt, blijkt dat de bruinrode te zijn.
Breedscheenjuffers in paringswiel
Verscholen tussen de planten beweegt zich een blauwe juffer. Geweldig hoe het sierlijke diertje om haar as kan draaien en zich met haar rechte lijf in allerlei bochten kan wringen. Zelfs paren in de lucht, een paringswiel, is geen enkel probleem. Het blijkt de blauwe breedscheenjuffer te zijn.De juffers hebben een lang dun achterlijf terwijl de ‘echte’ libellen meestal wat robuuster zijn, beiden hebben twee paar vleugels, bij de juffers zijn die hetzelfde en bij de libellen zijn de achtervleugels aan de basis breder, zo leren we terwijl wij met Karin over de Batouwe lopen.
Libellen, hebben kleine maar kleurrijke kenmerkende vlekjes in hun vleugels. De vleugelvlek of pterostigma. Een kleurrijk vlekje, dat zorgt voor extra schoonheid, maar ook een kleine verdikking in de vleugel, die meer stabiliteit geeft bij het vliegen. De vlek is kenmerkend voor de soort, op deze foto van een Houtpantserjuffer goed te zien aan het uiteinde van de vleugels.
Houtpantserjuffer
Wat zou het ‘Pterostigma van de Batouwe’ zijn? Natuurlijk, Appel 2 ‘De viool’. Alle specifieke kenmerken; land, water en oever, van de Batouwe en een moeilijkheidsgraad (lees vlekje) dat er een extra kleur aan geeft. Mocht je bal daar in het water verdwijnen? Niet zoeken, een nieuwe droppen en de gewonnen tijd besteden aan genieten van de vlinders en libellen boven het water en in de rietkraag.
We lopen naar het grote water in de dogleg van Appel 5. Daar vliegt de Anax Imperator, de grote keizerlibel. Hij bewaakt zijn territorium, horen we van Karin, ook als larve is het al een veelvraat. En daar, opeens in de rietkraag, bijna fluorescerend, de bloedrode heidelibel.
de Bloedrode heidelibel, een nieuwe soort op de Batouwe
Missie geslaagd!
Karin is een inspirerende gids, geweldig hoe zij de geheimen van een voor mij vrij onbekende wereld openbaart. Natuurlijk zijn er onder onze cie. leden enkelen die heel veel over vlinders en libellen weten, maar ook de deskundige wordt soms verrast door Karin. Daags na de excursie correspondeer ik met Karin over de vraag “En….. je hebt de ‘natuurthermometer’ in onze baan gestoken, gaat het goed met onze natuur? Karin: “Na één bezoek kan je dat nog niet vaststellen, er zijn wel aardig wat dagvlinders en libellen op de Batouwe”. We interpreteren dat als goed nieuws voor onze natuur. Tijdens de wandeling heeft Karin nog enkele suggesties gegeven voor beheer – en onderhoud, die gaan we delen met de baancommissie. In 2021 gaat Karin meerdere inventarisaties uitvoeren.
We houden je op de hoogte van de ontwikkelingen en blijf ondertussen genieten!
de gewone oeverlibel
Ben je geïnteresseerd in vlinders en libellen op de Batouwe, kijk op de site onder het icoontje (ijsvogel) of https://batouwenatuur.nl/ van onze commissie Natuur en Landschap.
Op zondag 13-09-2020 organiseert onze cie. de Cross Country. Je speelt de baan zoals een vogel er overheen vliegt. Het positieve saldo (in euro’s) van deze wedstrijd wordt gebruikt om de vlinderstand en de libellenpopulatie te bevorderen.
Pieter den Boeft namens de cie. Natuur en Landschap
foto’s: Piet Krijger
1 februari 2020
Wij zijn verhuisd!
30 januari 2020
Familie Ooievaar.
Al vele jarenlang strijkt er een Ooievaarsfamilie neer op het nest bij Peren 4. Het nest is inmiddels omsloten door hoge bomen en de scheve paal is aan vervanging toe. Uivers kunnen goed opstijgen, met hun grote spanwijdte (een meter of twee) en hun geringe gewicht (3 á 4 kg). Verticaal stijgen en landen als een helikopter kunnen ze niet, daarom wordt het nest verplaatst.
Ooievaars zijn trouw aan hun nest, daarom kan het nest niet over een grote afstand worden verplaatst. Als het koppel de reis naar Spanje overleeft, zullen ze elkaar weer op het nest ontmoeten. Het geklepper dat ze daarbij laten horen is niet het applaus voor je goede drive of een birdie putt, maar een liefdesverklaring en uiting van een verlangen ‘Paar met mij!’ Soms gaat het klepperen door als er al eieren zijn, wellicht blijft het verlangen. De eieren worden door vader en moeder afwisselend uitgebroed. Als de één broedt, gaat de ander eten. Rolmodel op het gebied van taakverdeling?
Door de goede voorzieningen (zoals op de Batouwe) en jaarrond een overvloed aan voedsel zijn er steeds meer ooievaars die ook de winter in Nederland doorbrengen. De laatste echt wilde Ooievaar in Nederland werd gesignaleerd in 1991. Daarna is er door vrijwilligers veel werk verzet (nesten bouwen, voeren) om de Ooievaar te herintroduceren. Voor de herintroductie werden vogels uit dierentuinen ingezet. Ooievaarsstations zoals die bij Herwijnen spelen een belangrijke rol bij de herintroductie van de Uiver. De uitgezette Ooievaars werden gekozen uit de groepen die de westelijke trek volgen (over Spanje naar West-Afrika). De oorspronkelijke Nederlandse Ooievaars overwinterden in Zuid-Afrika (twee keer zo ver vliegen, met veel risico onderweg).
Niet iedereen is blij met deze kenmerkende vogel voor de Batouwe. Hij eet wormen en insecten- lekker laten eten zeg je dan- maar hij eet ook jonge vogels, knaagdieren, hagedissen en zelfs jonge hazen en konijnen.
Foto Kees van Rijsbergen
Baby’s worden bezorgd door de Ooievaar, dat weten we allemaal, maar er is toch ook wel twijfel over de rol in de voortplanting van de mens door de Rijkdomdrager. Uit statistisch onderzoek blijkt, dat er een vrijwel identiek verloop is tussen geboortecijfers en de Ooievaarsstand. Na de tweede wereldoorlog eerst een neergang en daarna vanaf ongeveer 1980 een toename.
De nieuwe paal komt te staan tussen de fruitboompjes achter de green van Peren 2. De vogels zijn al gesignaleerd, dus de verplaatsing moet zo snel mogelijk gerealiseerd worden.
Pieter den Boeft namens de cie. Natuur en Landschap.
30 januari 2020
Vogelkasten
26 oktober 2019
Veldridders en Vuurzwammen
De Commissie Natuur en Landschap (CNL) heeft met externe deskundigen een korte inventarisatie gedaan van het paddenstoelenbestand op de Batouwe. Het leverde in een paar uur tijd al een lijst van zo’n 80 soorten op en dat zegt weer iets over de rijke biodiversiteit van onze golfbaan. Lees meer….
14 september 2019
Vlinders en libellen
Vorige week hebben we met Karin Verspui, een specialist op het gebied van vlinders en libellen, vooral in het gebied Rivierenland, een inventarisatie gehouden.
Jammer genoeg was het weer op die dag net omgeslagen. Nu was er geen zon, een lage temperatuur en veel wind. Allemaal factoren die ervoor zorgen dat deze mooie beestjes zich niet laten zien. En er zijn prachtige exemplaren te bewonderen op onze golfbaan; kijk maar eens bij de buttons / tegeltjes op /vlinders en /libellen .
Dankzij het feit dat greenkeeping insectvriendelijke stukken grond met de nodige bloemenpracht hebben ingezaaid kwamen we onder andere het klein geaderd koolwitje tegen en een vijftal soorten libellen.
Bruinrode Heidelibel
Lantaarntje
foto's: Kees van Rijsbergen
Commissie Natuur & Landschap (CNL),
Piet Krijger.
25 augustus 2019
Natuurborden op de Batouwe.
De ligging van de Batouwe golfbaan is redelijk uniek met veel stil en open gebied om ons heen en nauwelijks drukke infrastructuur. Dat biedt volop kansen voor een zo natuurlijke mogelijke baan met veel biodiversiteit in zowel flora als fauna. De commissie Natuur & Landschapheeft mede als doelstelling om die biodiversiteit op en rond de Batouwe te monitoren en waar mogelijk te vergroten.
Mocht u het spoor even kwijt zijn: wij waren eens de commissie Committed To Green, vervolgens als werknaam commissie Baan & Natuur en nu definitief dus commissie Natuur & Landschap.Wij monitoren vlinders, amfibieën, vogels, planten, vissen, bijen, libellen en nog veel meer. Vaak met behulp van externe deskundigen. En er vliegen, kruipen, zwemmen en groeien best heel bijzondere soorten in en rond onze baan. Wat dacht u bijvoorbeeld van onderstaande foto: dit is de kolibrivlinder, ziet er een beetje uit als een grote wesp, vliegt als een kolibri en is dus een vlinder.
.jpg)
Om meer leden te laten kennisnemen van deze unieke aspecten van onze baan heeft de commissie drie natuurborden laten ontwerpen. Op deze borden een doorsnee van bijzondere tot ook meer alledaagse soorten die voorkomen op de Batouwe. Onder de afbeeldingen staat de naam van de soort en op elk bord komt een QR-code. Wanneer je meer wilt weten over de soorten op het betreffende bord, dan scan je de QR-code en kom je op onze Natuur & Landschap website met meer details over de afgebeelde soorten.
De borden hebben we grotendeels kunnen realiseren uit de opbrengsten van de Cross Country wedstrijd, die wij als commissie jaarlijks organiseren.
Het plan voor deze borden en straks de plaatsing ervan is in goed overleg met de BV gerealiseerd. Ook zij erkennen deze unieke kant van onze golfbaan. Wij hopen in de komende jaren nog meer bijzondere soorten te kunnen monitoren op en rond de baan. En wellicht dan weer met aangepaste borden met nieuwe soorten.
Mocht je zelf iets bijzonders zien, laat het ons weten.
Axel Messing.
Vogelspotten !!
Foto Piet Krijger
Regelmatig gaat de Commissie Baan & Natuur de baan door om natuur inventarisaties te doen. Voor onszelf en daarnaast een vereiste voor het GEO-certificaat.
Komende vrijdag, 12 april starten we om 07.00 uur vanaf het greenkeepersverblijf om onder leiding van Louis van Oort, een ornitholoog, het aantal vogelsoorten en broedparen te spotten.
Wilt u mee, dan kan dat. Meld je dan op eerdergenoemd tijdstip.
Piet Krijger.
De vogelkasten zijn weer klaar voor het broedseizoen.
Hans Tettero, Golfer en vogelaar
Als Hans Tettero een rondje golf loopt hoort hij niet alleen de droge tik van een goed geslagen bal, maar ook de vogelgeluiden. De lachende kreet van de groene specht of het zangerige geluid van het zwartkopje. Ook herkent hij de vogels, of het een mannetje of een vrouwtje is en jong of volwassen. Kortom, Hans is een vogelaar in hart en nieren. Als hij langs de baan loopt met anderen deelt hij graag welke vogels hij ziet en hoort.
Meer dan honderd soorten vogels hebben we door de jaren heen geteld op de Batouwe” vertelt Hans enthousiast. Hiervan broeden ook ongeveer 45 soorten in het groen langs de baan. “Om dit mogelijk te maken hangen er zo’n 110-115 nestkasten voor 10-12 soorten vogels in de bomen. Deze worden jaarlijks onderhouden door leden van de commissie Natuur en Baan (was committed to green)
De oeverzwaluwwand, waar ook de ijsvogel zich wel eens genesteld heeft is de moeite waard om eens een kijkje te nemen (achter de dog leg bij appel 6)
Jaarlijks ritueel
11 februari was het weer zo ver; samen met twee greenkeepers trokken zes leden van de commissie er met verfkrabbers, plamuurmessen en ander klein gereedschap in de hand op uit om alle nestkasten te inspecteren, schoon te maken, te repareren en waar nodig te vervangen. Ook de nestkastjes bij u in de tuin moeten gereinigd worden omdat er zich eitjes, mijt, schimmels, vlooien en dode jongen in de kasten kunnen bevinden. Deze kunnen schadelijk zijn voor de nieuwe legsels. “Oorwurmen”, zegt Hans, “zijn juist goed, want die ruimen de boel op”.
Hans vertelt: Om de nestkasten schoon te kunnen maken en repareren moet je ten eerste weten waar ze hangen, dat brengen we stelselmatig in kaart. De kasten hangen soms ook zo hoog dat we blij zijn dat de greenkeepers mee doen met deze ronden, hoge ladders en jonge benen zijn soms nodig om de kasten te bereiken.”
Nestkastjes
Belangrijk bij nestkastjes is dat de invliegopening past bij de vogelsoort en dat ze op het noordoosten hangen; zo blijven ze droog en op de juiste temperatuur: wind en regen komen zomers uit het zuidwesten en het mag niet te heet worden in de kasten. “We letten er goed op dat de invliegopeningen echt geschikt zijn voor diverse soorten vogels, anders lopen we het risico dat vooral de koolmees gebruik maakt van de kasten” legt Hans uit, “nu hebben we nog veel houten kasten hangen; die zijn kwetsbaar en lastig te reinigen, daarom willen we bij vervanging overgaan op houtbetonnen kasten”.
Mezenkasten hebben ongeveer tien meter tussenruimte nodig; vogels hebben behoefte aan enige distantie en beschermen hun territorium. Ze zijn territoriaal tijdens het broeden, het kan te veel energie kosten om elkaar te bevechten als ze te dicht bij elkaar hangen.
De nestpalen van de ooievaars bij Peren 4 en Kersen 6 zijn een bezienswaardigheid op de baan; zeker wanneer de ooievaars elkaar het hof maken en tijdens het broedseizoen. Aan deze palen mag niets aan gedaan worden zonder toestemming, omdat het een beschermde vogel is.
Het reinigen van de nestkasten, tellen van de vogels, inventariseren van planten etc. horen allemaal bij het beheer van de natuur van De Batouwe, en het verkrijgen van een uitstekende geo certificering.
De nestkasten worden o.a. betaald uit het kleine budget van de commissie. Een beetje sponsoring is altijd welkom.
Helma Zijlstra. (foto's: Piet Krijger)
11 februari 2019
Winter op de Batouwe
Eind vorige maand was het geen weer om te golfen, maar lag onze baan er prachtig bij. Reden genoeg om eens met de camera in alle stilte over de maagdelijke sneeuw te wandelen. In voorbije jaren werd er dan weleens een langlauf circuit uitgezet. Maar een wat langer besneeuwd Nederland hebben we al in tijden niet meer gezien.
Laten we nog even genieten van de mooie plaatjes en maar gauw weer richting voorjaar.
CTG, Piet Krijger.
10 februari 2019
De wondere wereld van de Korstmossen
Op dinsdag 15 januari zijn we met de Committed-to-Green-groep op zoek geweest naar korstmossen op de Batouwe. Korstmossen maken deel uit van een totaal andere groep dan de “gewone”mossen.
Groot Rimpelmos
Een voorbeeld van een gewoon mos is Groot Rimpelmos (Atriuchum undulatum). In een later nummer van de nieuwsbrief zullen we de mossen nader bespreken.
Korstmossen zien er meestal totaal anders uit. Zij zijn het schoolvoorbeeld van symbiose: de innige samenleving van twee verschillende typen van organismen: een schimmel en een alg. Vaak zijn deze zo sterk met elkaar verbonden dat ze buiten het samenwerkingsverband niet kunnen overleven.
a. bovencortex b. algenlaag c. merg d. ondercortex e. aanhangsles
Klein Dooiermos
Veel korstmossen groeien zeer traag (soms niet meer dan 0,1 mm per jaar), en groeien daarom vooral daar waar ze niet door zaadplanten kunnen worden verdrongen. Men vindt ze bijvoorbeeld vaak op boomschors of op kaal gesteente zoals grafstenen, dakpannen en muren, waarop ze, in tegenstelling tot planten, kunnen leven, en soms zelfs waarin ze kunnen doordringen. Ze kunnen toe met weinig voedingsstoffen en halen die vaak uit de regen en het stof in de lucht. Ook kunnen ze in geval van uitdroging lange tijd, soms jarenlang, in een rustfase blijven, en na toevoeging van water weer actief worden.
Groot Dooiermos
Korstmossen zijn gevoelig voor luchtverontreiniging. Sommige soorten verdwijnen in gebieden waar de concentratie zwaveldioxide (SO2) hoog is. De aan- of afwezigheid van korstmossen wordt daarom wel gebruikt als een indicator voor luchtverontreiniging. In gebieden waar veel ammoniak in de lucht zit, gewoonlijk uit de veeteelt, verdwijnen sommige korstmossoorten.
Andere soorten groeien echter beter met ammoniak, zoals het Groot dooiermos (Xanthoria parietina). De laatste jaren zijn de korstmossen in Nederland zich weer aan het herstellen, doordat de SO2-uitstoot is verminderd sinds er minder kolen worden gebruikt in elektriciteitscentrales en voor verwarming van woningen. Door regulering in de landbouw wordt daar ook minder ammoniak uitgestoten.
Als je meer over Korstmossen wilt weten bekijk de volgende Youtube filmpjes eens.
https://www.youtube.com/watch?v=9hpUGCKs66M
https://www.youtube.com/watch?v=pTMWAfxs4Iw
https://www.youtube.com/watch?v=Ot_2QmJygyU
https://www.youtube.com/watch?v=16FJnKz0TCE
Art Alblas
* Foto’s gemaakt op de Batouwe door Piet Krijger
26 januari 2019
Foto's op Batouwe Natuur.
Omdat we u zoveel mogelijk informatieve beelden over natuur op onze golfbaan willen laten zien maken we naast foto's uit eigen archief ook gebruik van foto's van Internet. Dit laatste kan, zoals we hebben ondervonden, stuiten op problemen aangaande auteursrechten en copyright.
Uit voorzorg hebben we daarom helaas een aantal foto's van onze website verwijderd. We gaan de komende periode naarstig in onze archieven op zoek naar meer eigen materiaal.
CTG, Piet Krijger.
15 december 2018
Waarom krijgen vogels geen koude voeten?
vogels die over ijs lopen, op besneeuwde takken zitten; hoe houden ze hun voeten een beetje op temperatuur.
Het heeft alles te maken met een ingenieus systeem van hun bloedvatenstelsel, dat werkt als een soort warmtewisselaar.
Je kunt er meer over lezen op de site van Vroege Vogels van BNN/VARA via onderstaande link.
https://vroegevogels.bnnvara.nl/nieuws/waarom-krijgen-vogels-geen-koude-voeten
Hans Tetteroo, CTG.
22 november 2018
Een birdie maken en een birdie zien
De Batouwe is een een eldorado voor Golfers en voor Vogels!
Enkele weken geleden hebben wij onder leiding van vogelexpert Louis van Oort weer de vogels op onze golfbaan geïnventariseerd . CTG-lid Pieter den Boeft heeft van die rondgang een leuke sfeertekening geschreven die terug te vinden is op de site van Committed to Green. (Link: https://batouwenatuur.nl/actueel-nieuws).
In deze periode van het jaar treffen we veel trekvogels aan en zijn veel broedvogels vertrokken naar warmere gebieden. Totaal hebben we 40 soorten gespot. In het voorjaar en ’s zomers zien we deels weer andere soorten. Als we de resultaten van alle inventarisatierondes door het hele jaar bijeen nemen komen we op zo’n 90 soorten uit. Dit onderstreept weer de belangrijke rol die onze golfbaan speelt bij de bevordering van de biodiversiteit in onze regio!
In dit artikel bespreek ik een aantal markante soorten die je ook in deze periode van het jaar kunnen bewonderen tijdens je rondje golf. Dat is genieten van je favoriete sport in een mooie natuurlijke omgeving waar veel te genieten valt.
Dodaar
Veldkenmerken.. Een kleine futensoort (25-29 cm) met een stomp achterlichaam, korte nek en korte, relatief dikke snavel. In broedkleed bovendelen donkerbruin met kastanjebruine keel, wangen en voorzijde van nek. Snavelbasis en mondhoek helder geelgroen, opvallende lichte vlekken vormend op overigens donkere kop.
Flanken grijzig bruin; onderdelen een mengsel van wit en zwartbruin. Bovendelen ’s winters veel bleker, met witte kinen wangen, keel en voorzijde van nek gelig bruin.
Geluid.Een luide, hinnikende triller, ook een kort ’wit wit’.
Een filmopname van de Dodaar is te zien via bijgaande link: https://www.youtube.com/watch?v=V-OKv2A8su8
Krakeend
Veldkenmerken.Kleiner en slanker dan Wilde Eend (46-56 cm), met steiler voorhoofd. Beide sexen met witte spiegel (soms zichtbaar in rust en opvallend in vlucht), aan voorkant begrensd door zwarte rand en kastanjebruine vleugeldekveren. Mannetje uniformd onkergrijs met zwarte onder- en bovenstaartdekveren. Mannetje van dichtbij toont fijne zwarte en witte streepjes op mantel, rug en flanken. Borstzwart gevlekt met op elke veer halvemaan-vormige witte markering; onderdelen wit. Snavel donkergrijs, poten oranjegeel. Vrouwtje grijzer en fijner getekend dan vrouwtje Wilde Eend, met veel minder kastanjebruin aan voorzijde van witte spiegel; zijkant van snavel geel of oranje. Mannetje in eclips kleed als vrouwtje maar met grijzere en donkerder bovendelen.
Juveniel als vrouwtje, maar oranje-achtige borst gestreept in plaats van gevlekt. Fourageert voornamelijk zwemmend met kop onder water. Hoofdzakelijk plantaardig: wortels, bladeren, wortelstokken, knoppen, zaden. Plaatselijke, schaarse broedvogel, maar lokaal algemeen. In broedseizoen bij voorkeur ondiep, stilstaand of langzaam stromend open water met goede dekking. Buiten broedseizoen beschutte plaatsen in natte gebieden, meren, riviermondingen etc.
Geluid.Vrouwtje kwaakt als vrouwtje Wilde Eend, maar zachter en minder hees. Mannetje een diep, kort nasaal gekwaak: ’èè’.
Een filmopname van de Krakeend is te zien via bijgaande link: https://www.youtube.com/watch?v=4II7j-08i74
Appelvink
Veldkenmerken. Een forse vogel (18 cm) met zeer zware snavel, grote kop en korte staart. Kop geelachtig bruin, zwarte keel en teugels, achterhoofd asgrijs, warmbruine mantel, rug, schouders, kleine en middelste dekveren, onderdelen bleek-beige, stuit en staart (met witte eindband) lichter bruin dan rug. Vleugels blauwzwart met grote witte schoudervlekken, basale helft van handpennen wit. Vleugeltekening en silhouet maken verwarring onwaarschijnlijk.
Snavel in broedtijd grijsblauw, ’s winters hoornkleurig. Vrouwtje als mannetje maar verenkleed iets lichter en met grijs vleugelveld. Juveniel doffer, bruine strepen (vooral op onderdelen) en gelige keel. Schuwe vogel, verblijft veel in hoogste takken. Meestal ontdekt door roep.
Geluid.Meest gehoorde roep is een scherp, klikkend ’tik-tik’. Zang wordt zelden gehoord.
Een filmopname van de Appelvink is te zien via bijgaande link: https://www.youtube.com/watch?v=einJSM3BkSA
Zanglijster
Veldkenmerken.Kleiner dan Merel, veel kleiner dan Grote Lijster (23 cm). Bovendelen grijsbruin, borst goudgeel met veel ronde zwarte vlekken, die tot op flanken doorlopen; buik wit. Heeft geen wenkbrauwstreep als Koperwiek.Staart korter dan van Merel en rechter afgesneden, zonder de witte punten aan buitenste pennen van Grote Lijster.
Ondervleugel geel, niet oranje zoals bij Koperwiek. Juveniel lijkt op adult, maar bovendelen met lichte streepjes en vlekjes. Zingt meestal in hooggelegen zangpost, zoals boomtop. Vlucht iets golvend. Schuwer dan Merel, ook broedvogels van steden. Heeft combinatie nodig van hoge bomen, ondergroei in vorm van bosjes, open plekken, velden en bosranden.
Geluid.Roep lijkt op die van Koperwiek, maar eindigt abrupt: ’tsiek’. Zangluid met voortdurend herhaalde strofen.
Eet hoofdzakelijk ongewervelden zoals insecten en wormen, eet in herfst en winter ook vruchten. Fourageert voornamelijk op de grond, soms in open gebieden, maar meestal onder of zeer nabij dekking. Staat bekend vanwege gewoonte huisjesslakken te vangen en deze kapot te smijten op steeds dezelfde steen.
Een filmopname van de Zanglijster is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=QgwRxTfnc10
Bosuil
Veldkenmerken.Middelgrote uil(38 cm) met grote ronde kop zonder oorpluimen. Roodachtig bruin met zwarte strepen op bovendelen, enkele witte vlekken op vleugels en witte lijnen langs mantel. Onderdelen lichter, met veel zwarte strepen.
Gezichtssluier bruin, ogen donker. Verschilt in vlucht van Ransuil door kortere bredere vleugels en grote kop. Jaagt vanaf zitplaats, niet in vlucht zoals Ransuil. Nachtelijke leefwijze. Eet vogels, zoogdieren, amfibieën, insecten. Algemene standvogel. Oud loofbos, half-open boslandschap, parken.
Geluid.Zang van mannetje lang bibberend ’hoeoeoe, hoe hoe hoe, hoeoeoeoe’. Ook scherp ’kewik’ en geluid als van krakende deur.
Een filmopname van de Bosuil is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=msb0gT_MlsE
Goudhaan
Veldkenmerken.Zeer kleine, ronde zangvogel (9 cm). Bovendelen groen, onderdelen bleek grijs tot wit. Twee witte vleugelstrepen en witte punten aan tertials. Opvallendste kenmerk is gele kruin, omrand met zwarte strepen. Mannetje heeft oranje kruin, maar oranje vaak verborgen door gele veertoppen. Kleine zwarte snorstreep als Vuurgoudhaantje, maar mist het opvallende koppatroon; zwart oog in bleek gezicht geeft ’vriendelijker’ uiterlijk dan koppatroon van Vuurgoudhaantje.
In broedtijd in paren, daarbuiten vaak in troepen, met of zonder mezen. Soms komen in West-Europa omvangrijke herfstinvasies voor. Zeer actief, voortdurend bewegend, maar zelfs wanneer ze gehoord worden vaak moeilijk te zien. Evenals Vuurgoudhaantje vertrouwelijk en vaak dicht te benaderen; ook nieuwsgierig. Leeft vooral in naaldbossen, maar buiten broedtijd ook in tuinen, parken en geïsoleerde bosjes. Eet kleine ongewerveldedieren; fourageert op takken en bladeren,vrijwel nooit op de grond. ’Bidt’ vaak om prooi van bladereo.
Geluid: dun, hoog ’sisisi’, lijkt soms op roep van mezen, met name Zwarte Mees, maar vaak langer aangehouden. Zang eveneens zeer hoog, maar luider en gevarieerder dan van Vuurgoudhaantje.
Een filmopname van het Goudhaantje is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=ud-O2ppOMZc
Waterhoen
Veldkenmerken.Een zwartachtige watervogel die van Meerkoet verschilt door kleiner formaat (32-35 cm), rode bles, rode snavel met gele punt en witte strepen langs bovenflank. Heeft opvallende witte - in het midden door zwart gescheiden - onderstaartdekveren, die getoond worden door voortdurend met de staart te wippen. Poten helder geelgroen. Beweegt tijdens zwemmen de kop van achter naar voren. Stijgt moeizaam en met een aanloop van water op.
Juveniel bruiner dan adult, met witte kin en keel en groenbruine snavel en bles. Bewoont vele soorten zoetwater, zoals meren en rivieren met oeverdekking, kanalen, sloten, stadsparken en moerassen; zoekt ook voedsel op grasland, maar steeds in nabijheid van water of dekking. Fourageert zwemmend, lopend over drijvende waterplanten of op weilanden, gazonnen, etc. Eet zowel plantaardig als dierlijk voedsel.
Geluid.Normale roepeen scherp, kraaiend ’kurrk’ en ’kittik’.
Een filmopname van de Waterhoen is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=XK82ZyWFcXM
Sijs
Veldkenmerken.12 cm. Mannetje makkelijk te herkennen door groen en geel verenkleed, zwarte kop en kin, gele vleugelstreep, stuit en zijden van staartbasis. Vrouwtje zonder zwart op kop, minder geel, meer grijsgroen en wit en meer gestreept op bovendelen, borst en flanken.
Staart gevorkt, snavel grijsachtig, vrij lang en puntig. Juveniel nog meer gestreept en met minder geel. Meestal in troepen in bomen, maar ook op de grond. Vaak met andere vinken, vooral Barmsijzen.
Vrij algemene standvogel. Zwerft ’s winters over groot deel van het gebied. ’s Zomers insecten en zaden, ’s winters vooral zaden. Hangt bij fourageren op zaden vaak als een mees ondersteboven aan takken. In broedtijd in gemengde of naaldbossen, ’s winters vooral in berken en elzen.
Geluid.Roep ’tsie zi’ of ’tsoe ie’. Zang kwetterend en met nasale tonen, zingt vaak in troepen vanuit boomtoppen.
Een filmopname van de Sijs is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=I-4V3yHCXxA
Rode Wouw
Veldkenmerken. 60-66 cm, spanwijdte 145-165 cm. Kenmerkend zijn de diep gevorkte, roodbruine staart, smalle en sterk geknikte vleugels met grote witte vlekken op onderzijde aan handpenbases; bovendelen donkerbruin met lichte veerranden, onderdelen donker gestreept, witachtige kop.Juveniel bleker met bruinige kop. Zweeft met groot gemak. ’s Winters soms met enkele honderden exemplaren op gemeenschappelijke roestplaats.
Jaagt bij voorkeur in uitgestrekte open gebieden met lage vegetatie. Jaagt door op aanzienlijke hoogte of laag boven gebied te zweven. Eet kleine zoogdieren, vogels (vooral jongen), hagedissen, slangen, amfibieën, dode of gewonde vis, insecten. Neemt ook afval. Voedselparasiet van verschillende roofvogels. Vrij zeldzame broedvogel in de meeste gebieden, algemener in Spanje en Zuid-Zweden.
Geluid: Gewone roep een hoog, schril, miauwend ’wiioo-wiioo-wiioo’, enigszins als Buizerd maar hoger en sneller herhaald.
Een filmopname van de Rode Wouw is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=zwW4Fb-_1v4
Keep
Veldkenmerken.Lijkt qua vorm en formaat (15 cm) op de Vink. Mannetje in zomerkleed met zwarte kop en mantel, oranje keel, borst, schouders en kleine dekveren, zwarte slagpennen en staart en witte buik en stuit. Vleugelsmet smalle oranje-witte vleugelstrepen. Vrouwtje met bruine kop, bruin en zwart gevlekte mantel en grijze vlek op kopzijden. Mannetje ’s winters als vrouwtje. Snavel is zomers zwart, ’s winters geel. ’s Winters in troepen met Vink en gorzen en soms met leeuweriken. Schuifelende gang als Vink.
Algemene broedvogel in Scandinavië. ’s Winters ook bij ons. Broedt in wilgen-, berken- en naaldbossen. ’s Winters in berken- en andere bossen, maar ook in opener gebieden, parken etc. Eet in de broedtijd ongewervelde dieren en zaden, ’s winters zaden, bessen en andere vruchten.
Geluid.Verschillende roepen ’èèèp’, ’tok’ en ’tsjuk’. Zang een monotoon, langgerekt ’wèèèèèè’.
Een filmopname van de Keep is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=ADsUDdrt0eA
Putter
Veldkenmerken.12 cm. Mannetje en vrouwtje eender. Opvallende zwartgele vleugels, zwart-witte staart, helder rood-zwart-witte kop en bruine mantel. Juveniel met grijs-isabelkleurige kop en onderdelen, met bruine strepen en vlekken.
Golvende, dansende vlucht. Veelal in troepen. Nestelt in bomen, ver vanaf de stam, soms in heggen en bosjes. Vrij algemene standvogel, zomergast. Leeft in open bosgebieden, boomgaarden, parken. Heeft voorkeur voor braakliggend land met kruidenvegetatie in de buurt. Eet voornamelijk zaden, vooral ’s zomers ook insecten.
Geluid.Onmiskenbaar. Roep een vloeiend ’tswit-wit-wit-wit’ of ’tiedeliet’, steeds weer herhaald. Zang een kanarie-achtig gekwetter, vermengd met roep.
Een filmopname van de Putter is te zien via bijgaande link: https://www.youtube.com/watch?v=4hPu63F9Dco
Groene Specht
Veldkenmerken.Grote specht (23 cm), eenvoudig te herkennen aan groen verenkleed met rode kopkap. Maakt verrassend gele indruk in de vlucht vanwege gele stuit en onderrug. Zwart masker rond ogen en zwarte baardstreep, bij mannetje met rode vlek. Grijze wangen, keel en bovenborst wittig, overgaand op buik en onderstaart in lichtgroen.
Handpennen met witte vlekjes. Juveniel met gevlekte bovendelen, gebandeerde of geschubde onderdelen en rode baardstreep. Komt vaker op de grond dan andere spechten. Vlucht golvend, als bij andere spechten. De Spaanse ondersoort sharpei is grijzer op kop en borst, heeft een gelere stuit en een rode baardstreep.
Leeft in loof- en gemengde bossen met oude bomen en open plekken, in oude parken, etc. Fourageert veel op de grond en wordt ook regelmatig gezien in boomloos terrein nabij bos. Is afhankelijk van aanwezigheid van (grote) mieren, maar eet ook andere ongewervelden. Vangt prooi door deze op te likken met lange kleverige tong. Eet af en toe ook zaden en vruchten.
Geluid.Luid lachend ’kluu kluu kluu kluu’. Roffelt zelden.
Een filmopname van de Groene Specht is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=mIvg1ymRorE
Kramsvogel
Veldkenmerken.26 cm. Makkelijk herkenbaar: de enige lijster in het gebied met duidelijk contrast tussen kop, rug, stuiten staart. Adult heeft blauwgrijze kop en nek met zwarte streepjes en met zwarte rand rond oorstreek; mantel, schouder veren en kleine dekveren warm kastanjebruin met fijne zwarte vlekjes; rug en stuit blauwgrijs, staart zwart, overige vleugelveren zwartbruin met grijze randen op buitenvleugel en rossige randen op binnenvleugel. Onderdelen wit met zwarte vlekken (behalve midden op buik) en met gouden waas op borst en flanken; ondervleugels wit.
Vanaf onderborst naar flanken toe krijgen de ronde vlekken een duidelijke V-vorm. Juveniel zonder duidelijk contrast van adult (behalve de grijze stuit, die contrasteert met zwarte staart); kop bruin met grijze grondkleur, ’zadel’ minder duidelijk dan bij adult; onderdelen zwaar gevlekt, maar vlekken worden vager vanaf flanken naar achteren toe en missen de V-vorm. Broedt in vooral noordelijk Nederland en trekt zuidwestwaarts in de winter. Broedt in open bosgebieden, vaak nabij water, maar komt ook voor in stedelijk gebied, vooral in grote tuinen en parken. In de winter in diverse habitats, afhankelijk van voedselaanbod, maar zelden hoog in bergen en vaak in weilanden. Eet allerlei ongewervelden en vruchten, buiten broedseizoen vooral bessen en andere vruchten.
Geluid.Roep knarsend ’whie’ en kenmerkend snel ’tsjaktsjaktsjak’. Zang babbelende mengelmoes, vermengd met roepen.
Een filmopname van de Kramsvogel is te zien via bijgaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=duxeap3-fec
Art Alblas, Committed to Green.
Bij de samenstelling van dit artikel is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
· Youtube
· Soortenbank.nl
· https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/
2 november 2018
46 birdies op 36 holes
Half zes, de wekker. Even later een appje met de tekst: “Ik draai me nog even om en kom niet, het is te vroeg”. Regen striemt de ramen, zal ik ook toegeven aan mijn impuls om me af te melden? Nee, ik sta op en drie kwartier laten ervaar ik dat de aangetrokken economie al ruim in de weer is in het holst van de nacht. Vrachtwagens in file op de Prins Willem Alexanderbrug over de Waal, als ik maar op tijd ben! Er heerst een relaxte sfeer als ik aanschuif in het Greenkeepersverblijf van de Batouwe. Buiten stikdonker, binnen koffie en gesprekken over het baanonderhoud en natuurlijk over de biodiversiteit op de baan. De mannen vertellen verhalen over de dieren op de baan: “ In de droge periode hebben de Ooievaars een jong uit het nest gegooid, niet genoeg te eten”; “We hebben deze week weer IJsvogels gezien in de Moerascypressen”.
We wachten op Louis van Oort (Beleef de Lente, met in 2018 bijna een miljoen kijkers naar vogels in het broedseizoen). Louis gaat een paar keer per jaar met onze commissie ‘Committed to Green’ van de Golfclub De Batouwe het veld in om vogels te spotten, en te brainstormen over aanpassingen in de baan die nog meer vogels gaan aantrekken.
We stappen naar buiten als het een beetje licht wordt. Onder leiding van Jan Huibers, één van de greenkeepers en een echte natuurliefhebber, gaan we eerst op zoek naar de Bosuilen. Jan kent bijna alle vogels persoonlijk, natuurlijk met uitzondering van de passanten. De Uilen geven niet thuis maar we horen wel de hoge tonen van de Goudhaantjes, de Regulus regulus, achter Kersen 8. In de motregen gaan we op zoek naar de Kwak en de Dodaars. De meesten van ons zijn gewapend met een super verrekijker. Als beginnende vogelspotter moet ik het doen met het blote oog. In het water, tussen de eenden verstopt onder struiken wordt de Dodaars waargenomen, ik zie hem niet. Ik krijg de kijker van Jan, en na even zoeken…. ja hoor daar zijn ze!... de kleinste watervogels in Europa uit de Futenfamilie. We hoopten ook de zeldzame Kwak nog te zien; helaas laat hij verstek gaan, we moeten het doen met de Anas Strepera, de Krakeend tussen een groepje Wilde Eenden.
Op Appel 6 komen tussen acht en half negen de eerste golfers ons achterop. De rust verstoord? Nee, in tegendeel. Als de twee mannen hun bal hebben afgeslagen van de blauwe tee zien we aan de horizon ergens boven Kersen 6, de trage vleugelslag van een roofvogel. “Buizerd!” is de eerste naam die we roepen. Maar deze is groter en zijn vleugelslag is trager, sierlijker. Met zijn super kijker haalt Louis de vogel dichterbij. Een mooie roodachtige kleur en een diep gevorkte staart. Spanwijdte geschat op bijna twee meter. De rode Wouw! We zijn getuige van een unieke waarneming op de Batouwe. Euforie, onze dag kan niet meer stuk. Vroeg op staan? Hier is de beloning! Later in het clubhuis praten we na over onze waarnemingen. De rode Wouw wordt de laatste tijd iets meer gesignaleerd in Nederland maar deze kennis relativeert onze opwinding niet. We volgen de Wouw van noord naar het zuidoosten zolang we hem kunnen zien.
Als de Wouw aan de einder verdwijnt is het hek van de dam. De lucht is vol met een zwerm vogels, Spreeuwen denk ik. Nee, het zijn Koperwieken en Kramsvogels die, zo verteld Louis in het najaar en winter vaak samen in een zwerm te zien zijn. In die lucht zal het voedsel dan wel rondvliegen verwacht ik, niets is minder waar, ze eten afgevallen fruit en het fruit dat nog aan de struiken hangt en daar hebben we veel van op De Batouwe. We gaan naar het bosje tussen Appel 6 en Appel 7 (ja, dat bosje waar je bal nogal eens terecht komt als je van de tee van Appel 6 scherp wil spelen) op zoek naar de foeragerende Koperwieken en Kramsvogels. We worden verrast door het overweldigende geluid van Goudhaantjes, dat ik inmiddels herken. Het zit er vol mee. De Goudhaan blijkt nieuwsgierig en zonder vrees. Er gaat er zelf één op de kijker van Louis zitten. Goudhaantje spot vogelaars! Is de Vuurgoudhaan er ook bij? We zoeken maar vinden die niet. We lopen “Out of bounds”, naast Kersen 6, daar horen we een vogel maar we zien hem niet. Hij zingt mooi, langdurig en gevarieerd. Boomleeuwerik roepen enkelen van ons. Ik zie niets, maar dat schijnt zo te horen. Je hoort hem wel maar je ziet hem niet. Gelukkig zie ik na een tijdje zoeken het bruine verenkleed boven in een boom tussen de bladeren.
Er ontspint zich een interessante discussie. Eén van ons herkent het geluid van baltsende Eenden. “De paarvorming is begonnen”. Beetje vroeg lijkt mij, de koude winter komt er nog aan. Bij nadere beschouwing blijkt dit het geluid te zijn van de Krakeend. Er zwemt een hele groep, de mannetjes grijs met een zwart achterwerk en de vrouwtjes geelachtig. Toch behoorlijk anders dan de Wilde Eend zie ik nu. We zien een vlucht Wulpen en een vlucht Roeken, horen de Appelvink; een Zilverreiger spiegelt zich in het water en we zien en horen vele andere vogels. Aan het einde van onze wandeling maken we de balans op. We hebben 43 soorten, sommigen alleen en sommigen in (grote) groepen waargenomen en daar zijn de Nijlgans, de Grouwe Gans en de Canadese Gans niet eens mee geteld. Voor de doorsnee golfer valt de schoonheid van de gans weg tegen de overdadige productie van uitwerpselen maar ik tel ze toch mee. Een paar uurtjes wandelen en we tellen 46 vogelsoorten op een golfbaan met 36 holes, wat een feest om hier rond te mogen lopen. Mijn advies, als het even niet lukt met de birdies de parren of zelf de bogeys, kijk eens om je heen, er is op de Batouwe heel veel om van te genieten.
De dag na de wandeling vraag ik me af of dat veel is, 46 soorten. In totaal zijn er op de Batouwe iets meer dan honderd vogelsoorten waar genomen. De kleinste daarbij is het Goudhaantje iets meer dan 5 gram en de grootste is de ooievaar, deze reus onder de vogels heeft twee nesten op de Batouwe; ieder jaar zijn er volop jongen en, zo hebben we gehoord er wordt er ook wel eens eentje opgeofferd om de anderen in het nest een kans te geven. Ja, denk ik, 46 soorten in een paar uur is veel. Als je dan bedenkt dat de omringende weilanden maar enkele tientallen vogelsoorten herbergen dan zie je de waarde van een golfbaan voor de biodiversiteit.
Pieter den Boeft, Committed to Green.
23 september 2018
Kweeperen en mispel
We hebben heel de zomer kunnen genieten van al het fruit dat de baan ons aanbiedt, maar ook nu groeien er niet te versmaden vruchten. Doorgaans wat minder bekend en toen ik van de week de afslagplaats van Appel 3 naderde moest ik denken aan het leuke artikel, dat Kees van Rijsbergen twee jaar gelden schreef over de Kweeperen. Het is nu weer de tijd, dus het leek me leuk de link naar het artikel nog eens weer te geven.
De Kweepeer (foto: Kees van Rijsbergen)
Piet Krijger.
19 september 2018
Egels op de Batouwe
Wie aan de randen van de dag op de golfbaan loopt en goed oplet kan een egel treffen. Soms bij het zoeken van een bal, soms omdat de egel langs de baan scharrelt op zoek naar voeding. De egel laat zich net als de bever zelden midden op de dag zien. En als dat zo is kan het ook zijn dat de egel ziek is. De egelopvang kan zo’n diertje dan weer opvangen en laten herstellen.
Dit en meer leuke weetjes over de egel leest u in bijgaand artikel van Helma Zijlstra /De%20egel.pdf
20 juli 2018
Bijzondere waarneming op de Batouwe.
Een van de greenkeepers - Jan – heeft medio juni op appel 8 een voor Nederland vrij zeldzame vogel gespot: de Kwak. Een kleine reigersoort die in ons land in de 19e eeuw nog veel voorkwam maar door drooglegging van veel moerassen is er te weinig geschikt biotoop overgebleven voor de kwak om hier te overleven. Hij staat in Nederland op de rode lijst van ernstig bedreigde broedvogels.
De kwak is een gedrongen middelgrote reiger met een onmiskenbaar kleed: de volwassen vogel heeft een grijze borst, een zwarte kruin, zwarte nek en zwarte rug. Het gezicht is wit met zeer markante rode ogen. In broedkleed is de snavel zwart en heeft de kwak twee witte lange sierveren vanuit de nek. Jonge vogels hebben een gelige snavel, bruin verenkleed met wit druppelpatroon. De buik is lichtbruin met donkere vlekken.
Het gaat bij onze kwak om een jong exemplaar.
Ondanks het opvallende uiterlijk van de volwassen kwak is het toch moeilijk om hem te zien te krijgen. Overdag houdt hij zich schuil tussen dichte struiken en/ of oeverbegroeiing en hij houdt dan voornamelijk heel rustig. In de schemering en ‘s nachts gaat hij op jacht. De meeste kans om hem te spotten is eigenlijk wanneer hij vliegt. Zeker als hij dan ook zijn kenmerkende roep laat horen waar hij ook zijn onelegante naam aan te danken heeft: een hard kraken kroáák.
Een andere goede manier om hen te zien is op de plek waar ze broeden. De kwak is net als veel andere reigersoorten een zogenaamde koloniebroeder, op plaatsen waar ook veel andere reigers broeden. Daar gedraagt de kwak zich een stuk minder schuw. Helaas zal dat in ons land voorlopig niet echt mogelijk zijn; gegevens uit 2014 laten zien dat er op dat moment slechts 25 tot 35 broedparen waren.
Zijn favoriete biotoop is moerasachtig gebied en mangrove. Het maakt hem niet uit of het water zoet, zout of brak is, zolang er maar voldoende te eten is. De kwak is geen kieskeurige eter, hij jaagt in principe op alles wat zich in of rondom het water ophoudt, als het maar klein genoeg is.
De kwak is een trekvogel, in maart/mei komt de kwak vanuit de overwinteringsgebieden in Afrika achter de Sahara weer terug in Europa om te broeden. Sommige vogels vertrekken alweer eind juni maar de grote uittocht begint in augustus. Nederland is de noordgrens van hun leefgebied in Europa.
Er zijn in Nederland echter ook kwakken die het hele jaar hier blijven. In feite is dit het merendeel van de kwakken die hier te vinden zijn. Het gaat hier niet om echt wilde vogels maar om kwakken die vrij in en om dierentuinen zoals Artis, Blijdorp en Avifauna vliegen. Ook het Zwin en Zeeuws Vlaanderen heeft een bescheiden populatie. Waarschijnlijk door het broedsucces in deze dierentuinen lijken de aantallen in Nederland een licht stijgende trend te vertonen.
Jonge kwakken gaan – eenmaal zelfstandig – nog wel eens op reis en kunnen dan ook in Nederland terecht komen. Mogelijk is de Batouwse Kwak zo’n reislustig exemplaar.
Maar al met al mogen we best trots zijn op de aanwezigheid van deze bijzondere en zeldzame vogel. Het geeft aan dat golfbanen een substantiële bijdrage kunnen leveren aan de natuur en dat we met onze baan op de goede weg zijn. In ieder geval vond deze kwak onze baan een prima plek om enige weken te vertoeven!
auteur: Hans Tettero
De Bever bij de Batouwe
Er leeft een bever (familie) in het water rond onze golfbaan. Ooit was de bever uitgeroeid in Nederland; we kunnen het ons nu bijna niet meer voorstellen maar dat werd vooral veroorzaakt door de jacht. Hij werd bejaagd voor de vacht (beverbont) en het castoreum of bevergeil. Dat is een via de anaalklieren afgescheiden substantie die men al in de 17e eeuw aanprees als geneesmiddel en verwerkt werd in parfums. Deze naar muskus ruikende stof gebruikt de bever voor het afbakenen van zijn territorium. Het is éeén van de grootste knaagdieren in de wereld.
De bever leeft in Nederland in een aantal zich goed ontwikkelende populaties die qua leefgebied naar elkaar toegroeien. Nadat de bever sinds 1826 niet meer was gezien, vonden in 1988 herintroducties plaats in de Biesbosch en de Gelderse Poort.
Onze golfbaan ligt in de corridor tussen de Gelderse Poort en de Biesbosch
De bever
De bever heeft een brede, geschubde, horizontaal afgeplatte staart. De poten zijn vrij kort. De achterpoten hebben zwemvliezen. De kop is stomp en de oren en ogen zijn klein. De neus en oren kunnen worden afgesloten bij het zwemmen. Ook zit er in de wang een stuk weefsel dat de mond afsluit als het dier onder water knaagt. Hij heeft een paar sterke oranje tanden die altijd doorgroeien.
De bever is 75 tot 90cm groot en zou dus eenvoudig gespot kunnen worden door oplettende golfers. Dat zal zelden in daglicht gebeuren; de bever is wel een dagdier, maar in gebieden met verstoring is hij vooral in de ochtend te zien
Bevers zijn goede zwemmers. Ze kunnen tot vijftien minuten onder water blijven, maar een duik duurt meestal vijf à zes minuten.
De bever heeft een zeer uitgebreid, maar strikt vegetarisch menu. 's Zomers eet hij kruiden, bloemen, jonge scheuten van waterplanten, grassen en wortels. Daarnaast eet hij ook alle delen van bomen en struiken (stam, takken, bladeren en wortels). Hij heeft een voorkeur voor wilg, populier en ratelpopulier. Kortom, ht dier vindt op onze golfbaan een heerlijk gevarieerd menu.
De schors van de stam knaagt hij af met zijn vlijmscherpe tanden. Een bever kan een 25 centimeter dikke boom omknagen in minder dan vier uur.
Bevers worden meestal zeven of acht jaar oud, maar ze kunnen vijfentwintig jaar oud worden. De belangrijkste natuurlijke vijanden zijn grote roofdieren, voornamelijk de wolf. Andere belangrijke doodsoorzaken zijn verhongering, verdrinking (in de winter, als het water plotseling stijgt en de dieren niet kunnen ontsnappen door het ijs) en auto-ongelukken.
Leefgebied
Bevers leven in kleine familiegroepen in de buurt van water. Meestal leven er zo'n vijf of zes bevers in een groep, bestaande uit een volwassen paartje en hun jongen van de twee laatste worpen. Jongen blijven zo'n twee jaar in een familiegroep, waarna ze hun eigen territorium gaan zoeken. Territoria worden afgebakend met anale geursporen, castoreum of bevergeil genoemd. Bij gevaar slaat een bever met zijn staart op het wateroppervlak.
De aanwezigheid van bevers wordt verraden door de aanwezigheid van omgevallen bomen, bomen waarvan de schors is afgeschild (zoals bij de golfbaan achter Appel 5, ondiepe kanalen en een burcht in het water. Als het mogelijk is, bouwen ze een nest in een ondergronds hol. Anders bouwen de bevers een burcht die tot 2 meter hoog is terwijl de doorsnede wel 10 meter kan bedragen. De ingang hiervan bevindt zich onder water, waardoor ze onbereikbaar zijn voor roofdieren.
Ook leggen bevers soms dammen en kanaaltjes tot zo'n 150 meter lang aan. Daarmee kan de waterhoogte in de omgeving van de burcht worden gereguleerd, zodat deze constant op dezelfde hoogte blijft en de burcht niet onder water loopt ook wordt hierdoor het foerageergebied vergroot.
Auteur: Helma Zijlstra
30 juni 2018
Vogelspotting
Onlangs heeft de CTG commissie met ornitholoog Louis van Oort weer een rondgang over de Batouwe gemaakt om te kijken hoeveel vogels we in zo'n anderhalf uur tijd konden spotten. Het waren er 37 en dat was gelet op het regenachtige weer en ondat we wat later in het jaar gingen niet eens verkeerd. Een week later zag greenkeeper Jan Huibers een jonge Kwak in de buurt van Appel 8 en dat is echt spectaculair.
U treft onze waarnemingen aan door op deze link te klikken: Vogels%20op%20de%20Batouwe.pdf
Om te zien welke vogels u zoal op de baan kunt tegenkomen kunt u in het menu de button Vogels aanklikken.
Piet Krijger.
14 juni 2018
Rapport ecologisch onderzoek
Over deze ecologische waarde van golfbanen heeft Fore Green Consultancy, een groep van 6 Masterstudenten van Wageningen University, een adviesrapport geschreven. Zij hebben onderzoek gedaan naar de huidige ecologische waarde van drie golfbanen (De Batouwe, Golfbaan Heelsum en Golfbaan De Hoge Dijk), naar maatregelen om de ecologische waarde te verhogen en naar mogelijkheden om het imago van golfbanen te verbeteren.
Op 9 mei werden in het clubhuis de bevindingen gepresenteerd en het definitieve rapport is nu in te zien en te downloaden vanaf de site van de Universiteit Wageningen:
Hierbij de link naar de projectpagina, met aan de rechterkant de te downloaden pdf’s
Kort na de vakantie gaan we als Committed to Green met de Mastergroep om tafel om de details van het rapport te bespreken en dan specifiek in relatie tot de natuur op onze golfbaan on omgeving.
Piet Krijger.
10 juni 2018
Vogels op de Batouwe
Op donderdag, 14 juni om 19.30 makenleden van de Committed to Green samen met de externe vogeldeskundige Louis van Oort een rondgang over de golfbaan om vogels te spotten. We doen dan ook een telling van de soorten die we kunnen waarnemen.
Wilt u dit graag bijwonen? Meldt u zich dan bij Hans Tetteroo op 06 21867751 die dit vanuit de CTG coördineert.
29 mei 2018
Gemengd huwelijk
Onze golfbaan heeft zowaar ook multi-culturele trekjes en kent een gemengd huwelijk. Een Canadese gans en een Grauwe gans hebben een gezinnetje gesticht. Heel uniek in de natuur.
Axel Messing van de CTG maakte deze video tijdens zijn rondje golf.
25 april 2018
Presentatie onderzoek Wageningen Universiteit op de Batouwe.
Eerder schreven we over het onderzoek dat een groep Masterstudenten van de Universiteit van Wageningen uitvoert op onze golfbaan. De Batouwe was één van de eerste golfbanen aan wie het GEO certificaat werd uitgereikt. Inmiddels volgden 130 banen ons voorbeeld.
Nederland is daarmee één van de koplopers op het gebied van gecertificeerde golfbanen met duurzaam, ecologisch beheer. Echter is deze ecologische waarde nog steeds in ontwikkeling en maar weinig Nederlanders zijn zich bewust van de ecologische waarde van golfbanen.
Over deze ecologische waarde van golfbanen heeft Fore Green Consultancy, een groep van 6 Masterstudenten van Wageningen University, een adviesrapport geschreven. Zij hebben onderzoek gedaan naar de huidige ecologische waarde van drie golfbanen (De Batouwe, Golfbaan Heelsum en Golfbaan De Hoge Dijk), naar maatregelen om de ecologische waarde te verhogen en naar mogelijkheden om het imago van golfbanen te verbeteren.
De uitkomsten van dit onderzoek zullen gepresenteerd worden op golfbaan De Batouwe te Zoelen op woensdag 9 mei tussen 14:00 – 16:00. U bent van harte welkom deze middag om onze presentatie bij te wonen en onder het genot van een hapje en een drankje te praten met onze adviseurs en andere geïnteresseerden.
Indien u graag aanwezig wilt zijn verzoeken we u een mail te sturen naar de secretaris van de onderzoeksgroep, Joeri de Wit, en wel naar het volgende emailadres: joeri.dewit@wur.nl. Vermeld hierin uw naam, met hoeveel mensen u komt en eventuele bijzonderheden.
De onderzoeksgroep op De Batouwe.
Art Alblas en Piet Krijger.
28 maart 2018
Ecologische waarde van “De Batouwe”
De golfbaan de Batouwe begint zich steeds meer te ontwikkelen tot een soort groene oase met veel leven gelegen in een te mineraalrijke (landbouw) omgeving met weinig soortenrijkdom. Deze golfbaan fungeert als een refugium voor bepaalde soorten planten en dieren. We zijn niet voor niets een GEO-gecertificeerde baan. Deze internationale certificering door de Golf Environment Organization (GEO) houdt in dat we bewust omgaan met natuur en milieu. Idee dat vaak leeft bij de bevolking als het over golf gaat, is dat het een elitaire sport is die slecht is voor het milieu, maar het tegendeel is vaker het geval.
Zoals je hieronder in ons bericht van 6 januari jl al hebt kunnen lezen, zijn we in samenwerking met de wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Research in overleg getreden over een mogelijk onderzoeksproject voor studenten m.b.t. de bijdrage die golfbanen kunnen leveren aan de biologische/ecologische kwaliteit van het landschap (vgl. ecologische hoofdstructuur). Een soort van stepping stone worden.
Na een positief overleg gaan studenten binnenkort aan de slag vanuit de ACT-groep van de universiteit. ACT staat voor Academic Consultancy Training.
Inmiddels heeft ook golfbaan Heelsum bij dit initiatief aangesloten en trekken we er samen in op.
Via deze website zullen we u op de hoogte houden van de ontwikkelingen.
Art Alblas en Piet Krijger.
27 maart 2018
Cross Country wedstrijd
Op zondag, 25 maart jl werd de Cross Country wedstrijd gespeeld. Een inmiddels traditionele wedstrijd, georganiseerd door en voor de CTG.
In deze wedstrijd waarbij moeten kris kras (maar wel georganiseerd) 15 lastige en onbekende holes worden gespeeld. Tegen de verwachting in was het buitengewoon lekker weer; de jassen en truien gingen snel uit!
Margreet Prager was ook dit jaar weer verantwoordelijk voor de organisatie, waarvoor onze dank, evenals aan degenen die haar daarbij hebben geholpen.
De opbrengst komt ten goede aan de Committed to Green activiteiten. Het positieve saldo willen we dit jaar benutten om natuur-informatieborden op de baan te realiseren. Als alternatief hebben we het planten van plantjes ter bestrijding van de eiken processie rups.
De 3 winnende flights kregen, evenals de 'Leary' en 'Neary' winnaars, allemaal en ijsvogel-speldje, onze mascotte.
Alle andere deelnemers kregen een tray met viooltjes mee naar huis.
De 3 winnende teams waren als volgt:
1. Gerard Rutten/Jan Schilham/Theo Roeleveld/ Henk van der Hart
2. Neil Mosedale/Sylvia Veenstra/Barend de Graaff/Mia
3. Coen Rosengarten/Michel Strik/Jos Strik/Susan Chiu
Leary: Team Gerben Dros/Pieter den Boeft/Bas Gaastra/Mark Hoornik
Neary: Hans Wermers
Namens de CTG
Gail Groen en Piet Krijger.
20 februari 2018.
Steenmarters gesignaleerd.
Greenkeeper Jan Huibers werd onlangs verrast met mooie beelden van de webcam bij de loods van greenkeeping.
Twee Steenmarters dartelden vrolijk voor de camera heen en weer. Best een zeldzame verschijning voor de in wezen schuwe diertjes. De video's laten zien dat we in de loop der jaren een rijke en gevarieerde biotoop hebben weten te creëeren en stimuleren op De Batouwe.
Ook werd laatst op dezelfde wijze een Kerkuil gespot.
6 januari 2018.
Onderzoek naar de ecologische waarde van onze golfbaan.
Zoals we allen kunnen ervaren bij het golfen is de natuur op onze baan ruimschoots aanwezig. We kunnen niet alleen genieten van onze prachtige sport, maar ook van de zeer gevarieerde natuurelementen om ons heen. Golf en natuur, twee elementen die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Voor de meeste golfers is sportief bezig zijn in een natuurlijke omgeving dan ook een van de sterke punten van hun sport.
De soortenrijkdom aan planten en dieren op De Batouwe blijkt vele malen groter te zijn dan in de omliggende gebieden. Kortom onze baan levert een daadwerkelijke bijdrage aan de biodiversiteit in het gebied. Het fungeert als een uitvalsbasis (stepping stone) voor diverse zeldzame en kwetsbare dieren- en plantensoorten.
Committed to Green wil de kennis over natuurwaarde van onze baan verder uitbreiden en verdiepen. Daartoe willen wij een onderzoek laten uitvoeren. Wij zijn in overleg getreden met de wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Daar is men nu op zoek naar studenten die geinteresseerd zijn in dit onderzoek en naar wetenschappelijke begeleiders die deze studenten willen begeleiden. Tevens proberen wij om een vergelijkbaar onderzoek plaats te doen vinden op golfbanen in de buurt. We zijn al in overleg met Golfclub Heelsum.
Alle organisaties die zich bezighouden met de ecologische kwaliteit van ons landschap hebben belang bij een zo groot mogelijk gebied waarbinnen natuurontwikkeling mogelijk is. Golfbanen kunnen daar zeker aan bijdragen. Verder is een goed ecologisch beheer van golfbanen belangrijk voor de maatschappelijke positie van de sport.
Foto: P
In het komende jaar willen wij ook proberen om onderzoek naar de natuurwaarde van golfbanen in Nederland te promoten. In Nederland zijn op dit moment circa 200 golfbanen met een gemiddeld oppervlak van 75 hectare. Hiervan is minstens 50% blijvend groen gebied (=7500 ha) en al of niet al ontwikkeld als natuurgebiedje. Deze stukjes natuur kunnen wellicht "Stepping Stones" vormen in het grotere geheel van natuurgebieden in Nederland. Alle natuurgebiedjes op alle golfbanen bij elkaar hebben een oppervlak dat 1,5 maal zo groot is als dat van natuurgebied de Oostvaardersplassen!
Art Alblas
28 oktober 2017.
Bijen, een zeer soortenrijke groep insecten die ruimschoots aanwezig is op de golfbaan.
prachtige baan kent een zeer gevarieerd insectenleven. Een belangrijke groep van deze insecten zijn de bijen. Hier volgt een beknopte beschrijving van deze insectengroep.
Bijen zijn insecten die behoren tot de vliesvleugeligen, de Vliesvleugeligen. Vliesvleugeligen zijn insecten met in principe twee paar, vliezige vleugels die met haakjes aan elkaar bevestigd kunnen worden. De voorvleugel heeft relatief weinig en tamelijk grote cellen, maar bij kleine soorten is de adering vaak sterk gereduceerd. De monddelen zijn bijtend, maar bij de bijen is er ook een lintvormige ‘tong’ aanwezig om nectar te verzamelen.
Fig 1. De geaderde vleugels van een vliesvleugelige
Naast de vliesvleugeligen zijn er vele andere insectengroepen. Een van die andere groepen die we vaak tegenkomen op bloemen (bijv. zweefvliegen), maar ook in ons huis (bijv. muggen) zijn de tweevleugeligen die naast een paar ontwikkelde voorvleugels op de plaats van de achtervleugels een paar knotsvormige uitsteeksels (de z.g. “halters”) hebben die voor de balans tijdens de vlucht dienst doen.
Fig 2. Halters aangegeven met rode pijlen
Bijen zijn in drie hoofdgroepen te onderscheiden:
1. Zaag- of bladwespen (Symphyta: zonder ‘wespentaille’ en de vrouwtjes met legzaag of -boor)
Zaag- bladwespen
2. Sluipwespen (Parasitica: met wespentaille en legboor)
Sluipwesp
3. Angeldragers (Aculeata: met wespentaille en de legboor is meestal omgevormd tot angel)
Honingbij
Bijen hebben relaties met bloemen én met andere, soms broed parasitair levende, bijen of wespen.
In Nederland zijn circa 360 soorten bijen bekend. Slechts één hiervan is de bekende honingbij. Dit is een beetje een apart geval, want deze komt in Nederland niet of nauwelijks in het wild voor. De honingbij wordt door imkers gehouden in bijenkasten en is daarom niet echt als een wilde diersoort te beschouwen. De overige bijensoorten beschouwen we wel als 'wilde' bijen, omdat zij niet door de mens verzorgd worden. Wilde bijen zijn zeer divers in uiterlijk en levenswijze. Van kleine, zwartglimmende maskerbijtjes tot grote, harige hommels. Van nesten in holle braamstengels tot zelfgegraven gangenstelsels in de grond. Sommige soorten verzamelen stuifmeel van elke bloem die ze tegenkomen, andere zijn kieskeurig en lusten uitsluitend stuifmeel van bijvoorbeeld klokjes, heggenrank of ogentroost.
Onze golfbaan is verrassend rijk aan bijen, vooral door de vele bloemplanten en kleinschalige variatie van de begroeiing. Bij een recente rondgang door de baan zijn we vele soorten tegengekomen en als we de inventarisaties in vergelijkbare gebieden bekijken kunnen we er wel vanuit gaan dat er toch zeker 75 tot 100 soorten bijensoorten te vinden zijn.
In het omliggende agrarische gebied zal de soortenrijkdom aanzienlijk lager zijn. Dit komt ondermeer omdat het aantal soorten bloemplanten veel kleiner is dan op de Batouwe. Tevens worden de bijen en ook alle andere insecten, op dit moment, bedreigt in hun voortbestaan door het gebruik van de zg. neonicotinoïden, insectenbestrijdingsmiddelen die op grote schaal gebruikt worden. Het gebruik van chemische gewasbescherming is vanaf 2020 verboden voor golfbanen en alle andere sportaccommodaties. Land- en tuinbouw zijn tegen een verbod maar Europees gaat deze er zeker komen in ieder geval voor een of meer specifieke middelen uit de groep van neonicotinoïden. Wat wij als golfclub kunnen doen is het aanbod van planten zo groot en divers mogelijk maken. Daarmee zijn we een klein eilandje waar het goed toeven is voor insecten. Volgend jaar wordt extra aandacht gegeven aan de bijen op onze site.
Art Alblas
Natuur Actueel
30 september 2017
Overal paddenstoelen op en langs de fairways!
In deze periode van het jaar komen we op onze golfbaan tientallen soorten paddenstoelen tegen. Het aantal soorten in Nederland is overweldigend. Het aantal soorten groene planten in Nederland bedraagt ongeveer 1500, terwijl het aantal soorten paddenstoelen ruim 5000 is! Het is voor de leek dus ondoenlijk om al deze soorten te onderscheiden.
De Melksteelmycena (tussen Peren 3 en 4) en het Donsvoetje
Iedereen heeft wel eens een paddenstoel gezien, maar wat is het eigenlijk? Een paddenstoel is de vrucht van bepaalde schimmels. Het overgrote deel van de schimmel zit onder de grond of in hout in de vorm van een kluwen witte draden, welke zwamvlok of het mycelium wordt genoemd. Vruchten van groene planten dienen, zoals bekend, voor de productie van zaden. Ook de paddenstoel zelf dient voor de voortplanting, maar niet doormiddel zaden, maar van sporen. Schimmelsporen zijn zeer klein en kunnen daardoor door de wind over gigantische afstanden verspreid worden. Of een paddenstoelen-soort ergens voorkomt hangt dus niet af van de aan-of afwezigheid van sporen - die zijn overal - maar van de geschiktheid van de grond en omgeving (biotoop) waar die sporen landen. Onze baan heeft veel geschikte biotopen voor heel veel soorten paddenstoelen.
De verschillende soorten paddenstoelen hebben allemaal verschillende sporen en door de sporen met een microscoop te bekijken kan men vaststellen welke soort het is. Voorbeelden van paddenstoelen die bijna alleen met de microscoop te determineren zijn vanwege vele gelijkende soorten zijn Mycena's en Donsvoetjes.
Paddenstoelen zijn in drie groepen te verdelen:
De symbionten
Deze paddenstoelen wisselen stoffen uit met bepaalde bomen. Sommige soorten zijn erg selectief en groeien alleen bij één soort boom, wat een goed determinatiekenmerk is! Een bekend voorbeeld is de Berkenboleet.
Gewone Berkenboleet
De parasieten
Deze paddenstoelen leven op levende bomen en sommige soorten kunnen er voor zorgen dat bomen sterven. Paddenstoelen zijn overal te vinden, zolang je er maar naar zoekt. In bossen, weilanden, bermen en ook tuinen zijn paddenstoelen te vinden. Op levende bomen kan je hier parasieten vinden als Berkenzwam en echte Tonderzwammen.
Tonderzwam
De saprotrofen
Dit zijn de grote opruimers onder de paddenstoelen. Ze leven o.a. op dood hout, bladeren, naalden en zelfs poep. Op dood hout zijn saprotrofen als Geweizwam, Houtknotszwam, Ruig Elfenbankje, Gewoon Elfenbakje, Roodporiehoutzwam (paddenstoel die lijkt op een groot elfenbankje en een mooie structuur aan de onderkant heeft) en Waaierkorstzwam te zien.
Waaierkorstzwam
Andere symbionten die niet op dood hout groeien, zijn o.a. de eetbare Schubbige Boschampignon en de Berkenboleet. Ook de symbionten zijn op onze baan goed vertegenwoordigd: zoals de Grote Parasolzwam, die op dit ogenblik in volle glorie te zien is op Appel 4.
Grote Parasolzwammen
Verschillende melkzwammen, russula's en amanieten, zoals de bekende (giftige) 'rood met witte stippen' Vliegenzwam, waarschijnlijk de bekendste paddenstoel van Nederland.
Vliegenzwam
Alhoewel de meeste paddenstoelen in de herfst groeien zijn er ook in de andere seizoenen paddenstoelen te vinden. Sommige daarvan staan er het hele jaar, zoals Tonderzwam en andere groeien alleen 's winters, zoals Winterhoutzwam, die opvalt door de buisjes aan de onderkant, en Gewone Fluweelpootjes. Hierbij enkele voorbeelden van soorten die regelmatig te zien zijn op onze golfbaan:
Gewoon Fluweelpootje
Witte Kluifzwam
Grootsporige Champion
Verantwoording: Bij de samenstelling van deze tekst is gebruik gemaakt van:
www.werkgroepnld.nl/, auteur: Maico Weites en foto's van het internet.
Art Alblas
Natuur Actueel
5 augustus 2017
Fazanten in de baan
Ja, plotseling zagen we ze lopen, een haan met wel vijf halfwas jongen. En helemaal niet bang. Je kon best dichtbij komen om ze te fotograferen. Ze liepen op Peren 1 aan het eind in het ruwe stukje tussen P1 en P8 achter de driving range. Op elke lus van de golfbaan kom je wel fazanten tegen. Vooral de fel gekleurde mannetjes trekken de aandacht.
De fazant komt van nature voor in het gebied tussen Georgië, Armenië, Azerbeidzjan en van Vietnam tot in Noord-Korea. De Romeinen waardeerden de fazant om zijn vlees en zorgden ervoor dat de soort zich over grote delen van Europa verspreidde. De in Europa levende (bos-)fazant is een mix van tenminste vier ondersoorten. Er bestaan 30 ondersoorten! van de Phasanus colchicus (Linnaeus, 1758). De niet meer bestaande raszuiverheid is te wijten aan het vele kweken voor de jacht in de laatste twee eeuwen. Het natuurlijke leefgebied zijn de laaglandbossen waar ze hun voedsel bij elkaar sprokkelen, bestaande uit zaden, planten, kevers en insecten. Op de baan zoeken ze overdag de hogere rough op voor dekking en voor het zoeken naar voedsel. De aantallen zijn na het (geleidelijk) verbod op uitzetten vanaf 1978 en het niet meer mogen bejagen van vossen sterk teruggelopen. Ook de roofvogels en onze ooievaars en reigers zijn daar debet aan. Maar de grootste directe invloed heeft altijd de mens gehad. Gelukkig gaat het nu wat beter met de populatiegrootte in Nederland en lijkt de populatie omvang zich te stabiliseren. Fazanten overnachten in struiken/bomen waarbij de vrouwtjes vaak niet hoog genoeg zitten en zo ten prooi vallen aan vossen en verwilderde katten.
(Foto's Piet Krijger)
Fazanten zijn nestvlieders, ze worden geboren met reeds een laag donsveren voor camouflage en isolatie. De ogen zijn open en ze kunnen direct al lopen. Ze kunnen meestal ook zelf voedsel zoeken. Ze pikken naar alles wat hun voor de snavel komt en ze leren al gauw hun voedsel te herkennen. Toch hebben ze ook nu nog enige zorg nodig en daar helpt het mannetje ook aan mee. Het mannetje loopt met de jonge fazanten door het veld en zodra er zich gevaar voordoet , door bijvoorbeeld een golfer, maakt het luid kabaal en lokt de vermeende agressor weg van de jongen. Kievieten en scholeksters gebruiken eenzelfde afleidingstechniek. In de eerste weken zijn de pulletjes aangewezen op dierlijk eiwitrijk voedsel, dat veelal bij slootjes is te vinden.
De fazant is alleen overdag actief. Rusten of roesten doen fazanten in groepen, het liefst in bomen of struiken en als die er niet zijn, op een beschutte plek op de grond. De fazant is een echte loopvogel die grote afstanden kan afleggen op zoek naar voedsel. Fazanten leven meestal in groepen. In de winter zijn dat groepen van drie of vier hanen met een paar hennen, maar ook wel eens alleen maar hanen. Iedere haan heeft tijdens de paartijd een eigen baltsplaats, waarop zich meestal enige hennen bevinden. Rivalen worden dan niet geduld. In het veld is de aanwezigheid van fazanten al snel duidelijk door de schorre kreet van de hanen.
Fazanten hebben een lang broedseizoen, van maart tot en met juni. De vogels leven in een haremstructuur, waarbij een mannetje vaak meerdere vrouwtjes bevrucht. Het nest wordt goed verscholen gemaakt. Eén legsel met 10 tot 14 eieren. Broedduur 22 - 27 dagen. De goed gecamoufleerde vrouwtjes broeden de eieren uit. De jongen verlaten meteen na uitkomen het nest en volgen het vrouwtje en de andere jongen. Wel zoeken ze meteen hun eigen voedsel.
Henk Jenner
30 juni 2017
Birdwatching Day golfbanen in Nederland in 2017
De ‘Birdwatching Day’ is een initiatief dat door de NGF en Vogelbescherming Nederland werd georganiseerd op 6 mei 2017. Samen met vogelkenner Louis van Oort hebben groepje CtG’ers en een paar belangstellenden een ‘rondje’ gemaakt over de baan. Het is verheugend om te kunnen melden dat steeds meer golfbanen serieus werk maken van CtG en de betrokkenheid van golfend Nederland voor de natuur en vogels in het bijzonder groeiende is.
Dit jaar deden 84 clubs mee en zijn er in totaal 3821 vogels geteld en 167 verschillende soorten. Daarmee werd het vorige 'record': 3503 vogels, 163 soorten op 76 golfbanen gebroken. Om het competitie element er in te houden: op GC de Stippelberg in het Brabantse Bakel werden de meeste soorten vogels geteld: 83 – van aalscholver tot zwartkop. Wij hadden op onze baan 34 soorten en ja soms weet je wel dat er een soort moet zijn maar is deze er deze ochtend even niet. Alles optellend komen we waarschijnlijk in de buurt van de 50 soorten. Dat is voor een kleibaan waar de natuurontwikkeling geholpen is door gerichte aanplant van (fruit) bomen en heesters best goed te noemen.
De meest opvallende soort bij ons op de baan is de grote lijster (zie vorige nieuwsbrief en Natuur actueel). Een van de soorten die we in steeds geringere aantallen op de baan zien is de scholekster. Trouwens, het gaat met bijna alle weidevogels slecht. Als je vroeger (10 jaar terug) vanaf de snelweg naar de Batouwe reed over de provinciale weg langs Culemborg zag je altijd veel weide vogels vooral kievieten. Dit jaar heb ik er een handjevol kunnen tellen. Aan scholeksters helaas maar enkele. Als oppepper hierbij een foto die ik maakte op de Tesselse golfclub waar scholeksters nog in relatief grote aantallen voorkomen.
Henk Jenner
03 juni 2017 Geen eagle of albatros maar wel veel birdies
Op 6 mei 2017 werden veel birdies gescoord. Heb ik iets gemist? Misschien wel, want het was de landelijke vogeltelling op golfbanen in Nederland, georganiseerd door NGF, Vogelbescherming en Stern, de NGF partner in duurzaamheid. Natuurlijk was CtG (Committed to Green) erbij met nog een aantal enthousiaste natuurliefhebbers.
Op de foto vlnr: Louis van Oort, Gail Groen, Hr Meulemans, Margreet Prager, Art Alblas, Hans de Regt, Henk Jenner en Henk Folmer.
Onder leiding van Louis van Oort vertrokken we om 7 uur ’s-ochtends voor de vogeltelling op de Batouwe. Louis is een bekend vogelspecialist in het ‘Betuwse’ en hij herkent alle soorten op zang en op zicht. Daarvoor had hij een sterk vergrotende monokijker meegenomen wat het meteen fascinerend maakt om dicht op een vogel te ‘kruipen’.
De grote lijster op Kersen 5 (foto: Adri de Groot, Vogeldagboek)
Er komen best veel soorten voor op onze golfbaan en bijna iedere golfer kijkt wel even naar de ooievaarsnesten op Kersen 6 en Peren 4, die inmiddels elk twee jongen hebben. Maar er zijn nog veel meer vogelsoorten aanwezig op de Batouwe; kijkt u maar eens op onze website op www.batouwenatuur.nl of via de button met het ijsvogeltje op de centrale website van de Batouwe. Al deze soorten zijn een goed teken voor de biodiversiteit van de Batouwe en samen met de greenkeepers is CtG er om die biodiversiteit te behouden en waar mogelijk te vergroten. Uiteindelijk konden we die dag 43 soorten waarnemen, wat best een goed resultaat is. We hebben natuurlijk meer soorten op de baan maar ja het blijft een momentopname. Op dinsdag 6 juni om 19.00 gaan we een avondtelling doen. Er is nog ruimte voor een paar vogelliefhebbers. Graag aanmelden bij batouwenatuur@debatouwe.nl.
Naast de vogels die we regelmatig tegenkomen op de Batouwe werden we tijdens onze rondgang ook verrast door een paar zeldzamere soorten, zoals de grote Lijster, de Krakeend en de Visdief.
Dus bij je volgende rondje zou ik zeggen: lopend naar je volgende slag heb je voldoende tijd om eens rond te kijken en te genieten van onze prachtige omgeving. De vogelsoorten waren:
Aalscholver; Boerenzwaluw; Boompieper; Buizerd; Canadese gans; Ekster; Gaai; Gele kwikstaart; Grasmus; Groene Specht; Grote lijster; Heggemus; Holenduif; Houtduif; IJsvogel; Kauw; Kieviet; Kleine karekiet; Kleine mantelmeeuw; Knobbelzwaan; Koekkoek; Koolmees; Krakeend; Kuifeend; Meerkoet; Merel; Nijlgans; Ooievaar; Pimpelmees; Putter; Roek; Roodborst; Scholekster; Spreeuw; Staartmees; Tjiftjaf; Tuinfluiter; Vink; Visdiefje; Wilde eend; Winterkoning; Witte kwikstaart; Zanglijster; Zwarte kraai.
We houden u op de hoogte van de landelijke resultaten.
Piet Krijger.
06 mei 2017 Counting Crows
Ha denkt u. Een stukje over popmuziek. De Counting Crows zijn immers een rockband uit de Verenigde Staten. In Nederland vooral bekend van het nummer ‘Holiday in Spain’. Maar daar gaat dit stukje niet over. Dit gaat over kraaien en onder andere over het feit dat zij kunnen tellen. Maar hierover later meer. Net als elders in de natuur komen ook op De Batouwe (relatief) veel kraaien voor. Maar wat bedoelen we als we het hebben over kraaien. De kraaienfamilie is vrij uitgebreid en omvat kauwen, zwarte kraaien, bonte kraaien, roeken en raven. Eksters en gaaien behoren ook tot de kraaienfamilie. De kauw is de kleinste soort, ongeveer anderhalf keer de lengte van een merel maar met een veel forser postuur. Ziet u op de baan een grotere variant, effen zwart en met een grotere karakteristieke snavel waarbij de bovensnavel bij de punt naar beneden wijst, dan is het een kraai. Bonte kraaien (wintergast), roeken (iets kleiner dan een kraai en herkenbaar aan een kale snavelbasis) en raven (groter dan de kraai) zult u op De Batouwe niet snel aantreffen.
Zwarte kraai, foto: Adri de Groot
De kraai is voor velen niet de meest favoriete vogel. Zeker in het voorjaar zal menig golfer geconfronteerd zijn geweest met een kraai die zich pardoes stort op een groepje schattige jonge eendjes om er vervolgens met één in zijn snavel vandoor te gaan. Dit overigens ook weer met een goed doel, de jonge kraaien moeten immers ook gevoed worden. Ook het roven van eieren is aan de orde van de dag. Buiten de broedtijd voeden ze zich voornamelijk met schadelijke insecten waardoor ze, zeker op de golfbaan, erg nuttig zijn.
Kraaien broeden van april tot en met juni en leggen 4 tot 6 eieren die ze in 19 tot 20 dagen uitbroeden. Vaak beperken ze zich tot één broedsel. Het nest wordt meestal hoog in oude bomen gebouwd. In 1948 zat er een nest zelfs in een torenkraan van een scheepswerf in Zaandam. Dat het nest over een rail schoof en naar alle windrichtingen draaide bleek voor broeden en grootbrengen van de jongen geen enkel bezwaar.
In de historie en in sprookjes is de kraai altijd gekoppeld geweest aan mystiek en ellende. Denk aan de heks met een kraai op haar schouder en de verlaten galg waarop enkele kraaien zich geposteerd hebben. Dit laatste heeft te maken met het feit dat kraaien ook aaseters zijn, reden waarom we ze zo veelvuldig langs de snelweg zien.
Boven Roek; Onder Kauw, foto's: Adri de Groot
Je mag rustig stellen dat de kraai geen populaire vogel is. Dit is niet terecht, hij behoort tot de intelligentste vogels en dat is te merken. Er zijn meerdere golfbanen waar kraaien de rits van de golftas openen om er vervolgens de boterhammen uit te stelen. Dat doen ze dan vaak op een plaats waar de golftas even verder weg geparkeerd wordt om bij voorbeeld naar de green of de afslagplaats te lopen. Kraaien zijn ook in staat om gereedschap te gebruiken zoals takjes om insectenlarven mee uit boomholtes te peuteren. Geef een duif een snee brood, hij begint lustig van binnenuit te eten en weldra zie je de duif met een korst brood om zijn nek dommig om zich heen kijken, zo van ‘hoe is mij dit toch overkomen?’ Geef een kraai een snee brood en hij houdt met één poot het brood tegen de grond gedrukt om het vervolgens zonder problemen op te kunnen eten.
En dan over het tellen. Kraaien kunnen tellen. Tot drie en volgens sommige deskundigen zelfs tot zes.
Hoe dan? Als een kraai vijf mensen een schuilhut binnen ziet gaan en hij ziet er later vier uitkomen, dan weet hij dat één persoon zich nog in de schuilhut bevindt. Dit kan voor de kraai betekenen dat een eventueel gevaar nog niet geweken is en hij zal daar ook naar handelen. Voor ons is dit vrij logisch maar voor een dier en zeker voor een vogel is dat vrij uitzonderlijk.
Als u straks weer uw rondje loopt zult u ongetwijfeld kraaien zien. Als u dan toch even moet wachten op de flight voor u neem dan even de tijd om deze vogels te observeren. U zult er zeker door gefascineerd worden.
Raymond Robinson
2 mei 2017 Bird Watching Day op De Batouwe op 6 mei 2017 om 07.00
In nauwe samenwerking met Vogelbescherming Nederland gaan we aanstaande zaterdag weer de vogels tellen die gehoord en gezien worden op onze baan. Dit gebeurt onder leiding van vogelkenner Louis van Oort. Hij heeft CtG de afgelopen jaren begeleid met het herkennen en tellen van de vogels op onze baan. De start is bij het clubhuis om 07.00 en zal ongeveer twee uur duren. Graag aanmelden via email bij henk@jenneronline.nl. Iedereen die belangstelling heeft voor vogels is van harte welkom.
Meer informatie is te vinden op https://www.birdwatchingday.nl/
2 april 2017 Vleermuizen op de golfbaan
Op de golfbaan zitten verschillende soorten vleermuizen. De soorten die we de laatste 2 jaar waarnemen zijn de grootoorvleermuis, ruige dwergvleermuis en de gewone dwergvleermuis.
Meerdere soorten zijn waarschijnlijk wel aanwezig en dan vooral foeragerend maar daar moeten we doormiddel van inventarisatie met een bat detector achter gaan komen. Dit gaat komend jaar of volgend jaar gebeuren. Vleermuizen zijn belangrijke dieren voor de golfbaan, vandaar ook dat we ze hier en daar proberen te helpen. Vleermuizen eten in de periode mei tot oktober ongeveer 40.000 insecten waardoor de insectendruk op onze grasmat lager wordt en bestrijding dus voorkomen kan worden. Het stukje in deze nieuwsbrief is verzorgd door Gerard de Kock die ons helaas heeft verlaten voor een nieuwe functie als boswachter beheer bij Staatsbosbeheer. We wensen hem veel succes in zijn nieuwe functie. Jan Huibers en Henk Folmer nemen de vleermuis taken over.
Interessante weetjes over vleermuizen op de golfbaan
Al sinds een aantal jaren zitten er vleermuizen in de kapschuur bij de greenkeepersloods. Zomer en winter zijn ze daar aanwezig. Zoals dit jaar is gebleken hebben we een kraamkolonie grootoorvleermuizen in de nok van de schuur zitten. In de winterperiode trekken ze dieper de schuur in waar het kwik nooit onder het vriespunt daalt. De grootoorvleermuis is 4 tot 5 centimeter groot en zijn oren zijn 3 tot 4 cm lang. Om zijn oren te beschermen in de winter tegen de koude vouwt hij ze op en stopt ze onder zijn schouders zoals op de foto's mooi te zien is. Tussen allerlei kieren in en rond de schuur zitten diverse gewone dwergvleermuizen. Zodra een ruimte van een cm breed en 10 cm of meer diep is zitten er wel dwergvleermuizen in. Met de laatste telling kwamen we op 10 dieren uit.
Ook in de baan zijn vleermuizen te vinden.
De meeste mensen hebben ze denk ik al wel gezien, de zwarte "flitskasten" die aan een aantal bomen hangen, zie afbeelding. Dit zijn dus vleermuizen kasten, de zogenaamde schwegler 1ff. In deze kasten hebben we al hele mooie resultaten behaald. Normaal duurt het een aantal jaar voor deze verblijfplaatsen gevonden worden. Hier was de eerste kast het eerste jaar al bewoond, het tweede jaar waren 3 van de 5 kasten bewoond. Deze kasten zijn geschikt voor alle soorten vleermuizen die hier in de omgeving voorkomen.
Vleermuiskast type Schwegler 1ff; onder ruige dwergvleermuis in een Schweglerkast
De komende paar jaar hopen we nog een aantal kasten te kunnen toevoegen en doormiddel van inventarisatie meer duidelijkheid te krijgen over welke soorten er nu precies rondvliegen en misschien zelfs huizen.
Gerard de Kock
Voor de vogelaars en echte liefhebbers onder ons. Je kan nu het rapport over het broedseizoen 2016 van het Nestkastenonderzoek in Nederland vinden bij rapporten en dan bij vogels.
9 maart 2017 Beleef de lente
Vandaag had ik contact met Louis van Oort, onze vogel specialist uit Geldermalsen en hij vertelde dat de site "Beleef de Lente" in de lucht is.
Voor de vogelliefhebbers is deze site een must. Beleef het wel en wee mee van allerlei soorten vogels via de webcam.
De site kan je vinden op: www.vogelbescherming.nl/beleefdelente. Veel plezier toegewenst.
4 Maart 2017 - Zwanenmosselen op de Batouwe
Nu na de grote schoonmaak van de waterpartijen op onze baan liggen overal grote lege schelpen. Het zijn zoetwatermosselen die een belangrijke functie vervullen in de waterpartijen.
We kennen in Nederland twee subfamilies van de Unionidae: de Zwanenmosselen (Anodonta’s) en de Stroommosselen (Unio’s). Bij ons op de baan zijn het vooral Zwanenmosselen (Anodonta cygnea , zie foto). Het zijn grote dunwandige schelpen met een gelige tot bruingroene kleur. Deze kleur wordt gevormd door een soort opperhuid welke over de schelpen heen ligt. De groeiringen zijn goed te zien. Deze soort kan 15 tot 20 jaar oud worden. Dat lijkt al veel maar er is een soort, de parelmossel, die expliciet leeft in koude rivieren en die wel 90 jaar oud kan worden.
Alle mosselen in zoet- en zeewater hebben hetzelfde principe om voedsel en zuurstof te vergaren. De dieren hebben kieuwen die bezet zijn met ciliën (soort trilharen) waarmee een waterstroom kan worden opgewekt door de kieuwen. Via een inlaatopening komt het water naar binnen en wordt geproefd op kwaliteit en voedsel. De kleine voedselpartikels (plankton maar ook bacteriën) en natuurlijk de benodigde zuurstof worden in de kieuwen uitgevangen. De voedseldeeltjes worden via een voedselgroef naar de mond getransporteerd en dan opgenomen in een eenvoudig maag-darm systeem. Ook een hart is aanwezig waarmee het bloed wordt rondgepompt. De faeces wordt door de uitlaatopening samen met het water naar buiten geperst. Ook alle onverteerbare (klei)deeltjes worden zo, samengeperst in een klein miniworstje (pseudofaeces), naar buiten gewerkt. Op deze manier werken mosselen aan het vastleggen van fijne slibdeeltjes in waterpartijen. Zeewatermosselen doen dat op grote schaal in de Waddenzee. De voortplanting is best bijzonder, de eieren worden in de twee binnenste kieuwen “uitgebroed” van het vrouwtje en de larven hebben haakjes waarmee ze zich kunnen vasthechten aan kieuwen van vissen en zo worden verspreid over grote afstanden. De mossel zelf verplaatst zich met behulp van een grote gespierde voet die ze uitsteken en een anker vormen waarna ze zich er aan optrekken. Normaal leeft de mossel half begraven in de modderige bodem.
Anodonta cygnea (foto Henk jenner)
De grote Zwanenmosselen zijn tevens onmisbaar voor de voortplanting van een visje, de Bittervoorn. Deze vissoort is best zeldzaam maar komt gelukkig veelvuldig voor in de sloten en plasjes op de baan. Het vrouwtje legt specifiek haar eieren in de mossel waar ze uitgebroed worden in een beschermde omgeving in plaats van vrij in het water of op een rietstengel.
Dat er op dit moment veel mosselschelpen op de kant liggen komt door twee oorzaken. Allereerst zijn de waterpartijen op veel plaatsen geschouwd waarbij het riet, modder en daarmee veel mosselen op kant zijn getrokken. De vossen, ratten, meeuwen en kraaien krijgen de dunne schelpen gemakkelijk open en het mosselvlees is een lekkernij voor ze. De greenkeepers hebben zoveel mogelijk de mosselen teruggegooid maar in de modder zijn ze slecht te herkennen. Ten tweede is de waterstand op de baan lager dan normaal en staat deze op winterstand zoals Rijkswaterstaat dat wil hebben. Hierdoor komen de mosselen langs de kant binnen bereik van hun vijanden. Veel mosselen hebben duidelijke haksporen van snavels.
3 Februari-Aanleg paddenpoel op Appel 5
Foto's: Henk Jenner
Speciaal aangelegde ondiepe vijvers, “Paddenpoelen” kunnen voor kikkers, padden en salamanders (amfibieën) een prima biotoop vormen om bedreigde en zeldzame soorten te helpen.
CtG heeft, in samenspraak met de greenkeepers op De Batouwe op Appel 5, links van de dames tee box in het Out of Bounds gebied een prima plek gevonden. Onder toezicht van de greenkeepers is een vijver van ongeveer 25 bij 12 meter uitgegraven. Een groot deel van de uitgegraven grond is rondom gelegd, zodat er een helling ontstaat die opwarmt in het voorjaar. Deze opgewarmde grond trekt de amfibieën aan.
We hopen dat we, onder andere, de heikikker kunnen lokken om hier zijn domicilie te vinden.
Op een groot aantal plaatsen in Nederland is voldoende geschikt landhabitat voor amfibieën aanwezig. Geschikte voortplantingswateren ontbreken vaak. Door het aanleggen van een paddenpoel kan een gebied voor amfibieën geschikt worden.
Henk Folmer op de vrijgemaakte plek
Qua oppervlakte maakt een paddenpoel maar een klein deel uit van het gebied. In de toename van het aantal soorten kan de invloed van deze kleine elementen juist opvallend groot zijn.
Paddenpoelen zijn niet alleen belangrijk als voortplantingswater voor amfibieën. Paddenpoelen brengen meer variatie in een terrein. Meer variatie betekent altijd meer planten en diersoorten.
Paddenpoel kan dienen als groeiplaats voor water en moerasplanten, als leefgebied voor insecten en andere ongewervelden en als drinkplaats voor vogels en zoogdieren. Niet alleen de paddenpoel zelf, maar ook het talud boven de waterlijn kan bij uitstek geschikt zijn voor bepaalde organismen. Denk aan warmteminnende insecten die hun nesten kunnen maken in de zonnige noordoever.
Het is een interessant experiment om te volgen hoe de natuurlijke successie gaat verlopen. Henk Folmer gaat het geheel begeleiden en volgen.
De Paddenpoel op dag 1
9 januari - Winterslaap
Foto's: Kees van Rijsbergen
In de winter staat mijn golfactiviteit op een laag pitje. Ook voor mijn overige bezigheden moet ik echt moeite doen. Het is bovendien erg lekker een half uurtje langer in een warm bed te blijven liggen. Ik heb dan wel eens het gevoel, dat ook mijn lichaam in een light-variant van de winterslaap verkeert.
Op de golfbaan is momenteel de natuur in ruste. De natuur verkeert in een winterslaap, die in bepaalde gevallen een aantal dagen, maar veelal enkele weken kan duren. Het voordeel van het houden van een winterslaap is dat een dier tijdens de winter kan overleven, zonder energie te hoeven besteden aan het zoeken van voedsel, dat dan moeilijk is te vinden. Door in winterslaap te gaan houden sommige dieren hun energie vast.
Egel scharrelt op Peren-5 nog wat voedsel bij elkaar voordat hij in winterslaap gaat
Tijdens de winterslaap vertraagt de stofwisseling van een dier tot een zeer laag niveau. Dit wordt bereikt door een verlaging van de lichaamstemperatuur, het ademhalingsritme en het hartritme. Bij nageldieren (hamster) en insecteneters (egels, spitsmuis en vleermuizen) zakt hun lichaamstemperatuur behoorlijk: bij sommige tot nul graden of bij de vleermuizen zelfs daaronder. Voordat de winterslapers gaan slapen, stoppen ze hun buik nog behoorlijk vol. Tijdens de rustfase verbranden zij het opgeslagen vet en overleven zo de koude maanden. Lange koude periodes of koude storingen die de dieren wakker maken, kunnen voor de winterslapers dodelijk zijn: De energievoorraad wordt dan te snel opgebruikt en de dieren sterven door de kou. Sommige dieren die een winterslaap houden, bewegen enkele keren in hun slaap, andere dieren slapen het gehele seizoen aan een stuk door.
Van dassen en eekhoorns wordt onterecht wel gedacht dat ze een winterslaap houden. Maar dit is onjuist. Het gaat hierbij om een winterrust; de hartslag vertraagt weliswaar, maar de lichaamstemperatuur blijft vrij constant. Ze worden vaak wakker en nemen voeding tot zich. Gemiddeld daalt de energieomzet bij grote dieren die een winterrust houden, in de winter 1/10 deel van de zomerse energieomzet. Bij kleine dieren die een winterslaap houden, is dit 1/100 van de zomerse energieomzet.
Een woelmuis laat zich nog even zien op Kersen-7, voordat hij voor langere periode onder zeil gaat
Sommige zoogdieren houden een winterslaap terwijl het vrouwtje drachtig is. De jongen worden geboren nadat het vrouwtje uit de winterslaap is ontwaakt.
Ook sommige reptielen, amfibieën, vissen en insecten houden een winterslaap. Deze koudbloedige dieren worden tijdens de winterslaap stijf. Koudbloedige dieren houden hun lichaamstemperatuur niet constant, maar zij veranderen met de omgevingstemperatuur. Als een kikker of hagedis te koud is, worden ze stijf. In tegenstelling tot warmbloedige winterslapers kan men dieren die stijf worden door de kou niet door een prikkeling wakker maken.
Foto's: Internet
Je staat er als golfer niet altijd bij stil dat zo’n gecultiveerd en strak geschoren stukje gras een ‘tafeltje-dekje’ kan zijn voor twee soorten larven-beesten. Het gaat om emelten, de larven van langpootmuggen en engerlingen, de larven van een aantal soorten kevers.
Langpootmug Tipula
Insecten hebben een levenscyclus die begint met het bevruchte eitje waar een kleine larve uitkomt, die in zijn groei een aantal vervellingen doormaakt. Het eind van de larvale cyclus is het popstadium. Het insect maakt dan een gedaantewisseling door en uit de pop komt dan een langpootmug of een kever gekropen. Deze leven maar enkele dagen tot weken voor de noodzakelijke voorplanting, waarna de cyclus opnieuw begint.
Emelt
Een langpootmug legt wel 1.000 eieren in het gras van fairway, tee-box en greens en van de vijf soorten in Nederland is er één soort (Tipula oleracea) die twee generaties per jaar kent. Je kunt je voorstellen dat het dan hard gaat met de aantallen emelten. De emelten zijn donker van kleur en voelen leerachtig aan, vandaar dat de Engelsen ze ‘leather jackets’ noemen. Ze eten zowel de wortels van de graszode als het gras zelf waarvoor ze op stille vochtige nachten boven de grond kruipen. Extra schade kan optreden door wroeten van kraaien, vossen en zelfs dassen. Ja, als deze gasten zijn langs geweest, zien de greens er vaak niet meer uit.
Engerlingen zijn de larven van een aantal soorten (bladspriet)kevers waarvan de Johanneskever (Phyllopertha horticola), ook wel Rozenkever genaamd, de bekendste is binnen de golfwereld.
Rozenkever
Ook de engerlingen eten aan de wortels van het gras en kunnen veel schade veroorzaken. Bij ons op de baan valt het gelukkig erg mee. Als er schade is, dan is sproeien met een knoflook oplossing meestal voldoende. De engerlingen kruipen dan dieper de grond in en verhongeren.
Emelt
Een bijzondere biologische bestrijding is het gebruik van aaltjes. Dat zijn heel kleine wormpjes (=nematoden) die bacteriën bij zich dragen. Deze unieke soort aaltjes dringen de emelten en engerlingen binnen en de meegebrachte bacteriën zijn dodelijk voor beiden. Een andere bestrijdingsmethode tegen engerlingen is een sluipwespen soort welke gelokt kan worden door wilde peen aan te planten. Er zijn golfbanen die deze biologische bestrijding al toepassen.
CtG-leden gaan in 2016 een begin maken met meer aandacht voor de kevers en langpootmuggen op onze baan.
6 november 2016 - Vispassage bij het H.A. van Beuningengemaal geopend
Foto's: Piet Krijger
Op woensdag 19 oktober 2016 is onder redelijke belangstelling de vispassage bij het H.A.van Beuningengemaal in Zoelen geopend.
De belangstellenden bij de opening van de vispassage
Veel vissen trekken van nature om te paaien. Deze trek wordt vaak bemoeilijkt door kunstwerken, zoals stuwen en gemalen, die de waterstand reguleren. Om de populatie van allerlei vissoorten op peil te houden, zijn vispassages noodzakelijk. De aanleg van de vispassage is één van de maatregelen uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) ter verbetering van de ecologische kwaliteit van het watersysteem.
De vispassage
Deze passage gaat er voor zorgen dat vissen zich in principe het gehele jaar kunnen verplaatsen, in beide richtingen van de Linge en het Amsterdam-Rijnkanaal. Hun leefgebied wordt daardoor aanzienlijk vergroot. Deze 130 meter lange vispassage, die het forensen voor vissen dus gemakkelijker maakt, heeft € 1.000.000,= gekost.
Het ingenieuze systeem is er op gebaseerd, dat via een bypass in de Linge, de vissen via een meter dikke buisleiding weer terecht komen in een bak met 4 vistrappen. Vervolgens komen de vissen in het Amsterdam-Rijnkanaal.
Onderzoeksopzet:
-Fuikmonitoring naar stroomopwaartse vismigratie.
-Bemonsteringsperiode: 5 tot en met 17 oktober.
-Monitoring van fuik om dd 2 of 3 dagen.
Resultaten:
-Gegevens verwerkt tot en met 17 oktober.
-26758 exemplaren van 15 vissoorten.
De volgende personen waren aanwezig bij de opening:
-Anita Besselink van het Waterschap Rivierenland.
-Mathieu Gremmen van Heemraad Waterschap Rivierenland.
-Theo van de Gazelle = Hoodingenieur Directeur Rijkswaterstaat Midden Nederland.
-Bjorn Prudon = ecoloog.
De werkzaamheden hebben een half jaar in beslag genomen en werden uitgevoerd door aannemer Van der Ven (Brakel).
Overzicht over de vispassage
2 oktober 2016 - Nestkastinventarisatie op de golfbaan
Foto's: Kees van Rijsbergen
Om vast te stellen hoe de bezetting van de 110 kasten in onze baan is en hoe het uiteindelijke resultaat van het broedseizoen is, maken we met 3 groepen in het broedseizoen, 6 keer een inventarisatieronde. Van belang voor de registratie zijn, de vogelsoort, de datum van eerste eileg, het aantal eitjes, het aantal jonge vogels en het aantal dat van de eerste eileg uitvliegt. Vervolgens of er in de kast tweede eileg volgt en het resultaat daarvan.
Inspectie van de nestkasten
Het jaar 2016 was in vergelijk met voorgaande jaren heel bizar. Het begon begin april met de eerste eileg, dat was op 7 april, daarna trad een extreem koude periode ( nachtvorst) in, waardoor er heel veel eistops voorkwamen, in de nacht als het ei gevormd wordt besluit het vrouwtje geen ei te leggen, ze neemt het ei weer op in haar lichaam. Het duurt een paar dagen voordat het mechanisme weer op gang komt, terwijl het mannetje iedere ochtend voor de kast zit te zingen om haar weer te dekken.
Eitjes van een koolmees
Een ander fenomeen dat de vogels dit jaar veel deden is een broedstop, ze leggen alle eieren maar wachten met te gaan broeden, zo’n stop kan wel 10 dagen duren. Als je wekelijks zou controleren, wij doen dat eens per 14 dagen, kun je makkelijk een eistop vinden, de broedstop kun je vinden door de eerste ei datum en het aantal eieren op te tellen plus 13 dagen (ze broeden 14 dagen maar het leggen van het laatste ei is ook de eerste broeddag) dan weet je wanneer de jongen geboren moeten worden, dat is dag nul. Zit het vrouwtje dan nog te broeden dan heb je een broedstop gehad en met de leeftijd van de jongen kun je dan berekenen hoe lang de broedstop was.
Jonge koolmezen
Het resultaat van 2016 was slecht in vergelijk met voorgaande jaren. Van de 95 geselecteerde kasten, de overige 15 zijn moeilijk bereikbaar, bleven er 18 leeg. Koolmees is de grootste groep ( 53 nesten), pimpelmees (22 nesten), boomkruiper en een roodborst. In totaal hebben we 662 eieren geteld, maar van veel legsels zijn sommige eieren niet uitgebroed en in meerdere kasten bleven dode jongen achter.
Op naar 2017 voor een beter resultaat!